Bu web sitesi, size daha iyi bir deneyim sunmak, içeriği kişiselleştirmek ve trafiği analiz etmek için çerezleri kullanır. Çerez politikası
Oluşturan - Etkileşimli Kitap
RÜZGARLI BİR GÜNYazan: Anna Milbourne Resimleyen: Elena Temporin Çeviri: Tuba AkoğluYayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI Hedef Sözcük Anlamı Rüzgâr Hava içindeki büyük hareket eden bir hava dalgasıdır. Rüzgâr, bazen insanların saçlarını sallar veya yaprakları uçurur. Uçuşturmak Hissetmek, vücudunuzun bir şeyi dokunarak veya koklayarak anlamasıdır. Mesela, bir peluş oyuncuğu okşadığınızda yumuşaklığını hissedersiniz. Hissetmek Hissetmek, vücudunuzun bir şeyi dokunarak veya koklayarak anlamasıdır. Mesela, bir peluş oyuncuğu okşadığınızda yumuşaklığını hissedersiniz. Hava Etrafımızdaki göremediğimiz şeydir. Nefes aldığımız şeydir. Sıcak veya soğuk olabilir ve rüzgâr şeklinde hareket edebilir. Tutmak Elinizle bir şeyi yakalamak veya tutmak demektir. Örneğin, bir topu elinizle tutabilir veya bir oyuncakla oynarken onu tutabilirsiniz. Savrulmak Bir şeyin rüzgâr veya başka bir güç tarafından havada hareket ettirilmesidir. Mesela, hafif bir yaprak rüzgarla savrulabilir. Engebeli Yolda tümsekler veya düzensiz yerler olan bir alan demektir. Bu yerlerde yürümek veya araba sürmek biraz daha zor olabilir. Arazi Yeryüzündeki toprak parçalarının tümüdür. Bu, tepeler, vadiler, dağlar veya düz ovalar gibi farklı şekillerde olabilir. Tökezlemek Yürürken veya koşarken ayağınıza takılıp düşmek demektir. Bu, dengenizi kaybettiğinizde olur. Yelken Büyük bir bez parçasıdır ve genellikle bir teknenin üst kısmına takılır. Rüzgâr onu şişirir ve tekneyi hareket ettirir. Tünemek Bir kuşun yuva yapmak için güvenli bir yer bulmasıdır. Bu, ağaçlarda veya çalılıklarda olabilir. Hedef Sesbirim: /T/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Tutmak, tünemek gibi sözcüklerin son seslerine vurgu yapılarak kullanılır.). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Resimde neler görüyorsun?● Kitabın kapağında hangi bitkileri görüyorsun?● Sence bu yapraklar neden uçuyorlar?● Doğayla ilgilenmeyi sever misin?● En çok hangi çiçeği seversin?● Daha önce hiç doğayla ilgili kitap okudun mu?● Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet yeşil. Yeşil rengi sana neleri hatırlatıyor? Evet yapraklar ve çocuklar var. Peki çocuklar nereye koşuyor olabilirler? Evet bir orman olabilir. Günlük hayatında ağaçları nerelerde görüyorsun? Bu gördüğün ağaçlar bu sayfadakine benziyor mu? Benzemiyorsa farkları nedir? Ağaçların olduğu yerde başka hangi bitkileri gördün? (Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA: ✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında yerde bulunan resim gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan yaprak cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet ağaç dallarından rüzgarla yapraklar uçmuş.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;● Bu sayfada kim var?● Yapraklar nerede çizilmiş?● Çocuklar ne yapıyor?● Ellerindeki uçurtma ile ne yapıyor olabilirler?● Rüzgâr tekneyi ne zaman hareket ettirmeye başlıyor?● Tohumları rüzgâr nerelere savuruyordu ve savrulan tohumlara neler olabilirdi?✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Birdenbire sert ve ani bir rüzgarla savrulan uçurtma bir …(ağaca)… takılabilir.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan doğa kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “t” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “Haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime tünemek kelimesi ise yavrular ve kuşun olduğu sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından doğa ve tüneyen kuşlar ile ilgili kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;● Doğaya ait hangi unsurları görüyorsun?● Hiç kuş sevdin mi?● Kuş ve yavruları ne yapıyorlar?● Kuşlar neden tünemişlerdi? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Hayvanlar rüzgârdan korunmak için neler yapmışlardı?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen doğada rüzgârlı bir havayla karşılaştın mı? Rüzgârlı havadan korunmak için bir şey yaptın mı?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?● Kuşların tüneme nedenleri nelerdi?● Yelkenleri şişiren rüzgârın faydası neydi?● Sen hiç uçurtma uçurdun mu?● Çok rüzgârlı havalarda dışarıda neler olur?● Sen rüzgârlı havada nasıl giyinirsin?● Doğada gözlem yapmak ister miydin?● Bu kitapta martıların uçmasında rüzgârın ne gibi faydası vardı? ● Kitap boyunca en çok rüzgâr ile ilgili neye şaşırdın? Sayfa: Çocuklar ve köpek dışarıda süzülen bir yaprağa bakıyor. Bak çamaşırlar da yapraklar gibi sallanıyor. Sence bu çocukların ilgisini me çekmiş olabilir? Sayfa: Bak bu sayfaya, sallananlar sadece çamaşırlar değil ağaçların dalları yaprakları da sallanıyor. Sence onları ne sallıyor olabilir? Daha önce buradaki gibi ağaçları gördün mü? Sayfa: Buradaki yumurtaları gördün mü? Kaç tane yumurta var? Sence kuş neden onların üstüne oturuyor. Yumurtaların üzerindeki desenleri gördün mü? Onlara benek dendiğini biliyor musun? Sayfa: Kuş hangi renk? Evet üstünde kırmızı, beyaz, siyah ve kahverengi renkleri var. Yuvaları yüksekte sence neden? Sayfa: Burda hangi hayvan var? Evet tilki ve kelebek. Aç bir tilki onlar için bir tehdit. Yuva yüksekte olmasa tilki onları yiyebilirdi değil mi? Sayfa : Buradaki kuş ne yapıyor? Evet ağacın içinde kuş var. Aa nasıl durabiliyor orada? Kuş orada neden duruyor sence? Orası ne olabilir? Orası bir ağaç gövdesinin içine gizlenmiş yuva. Sayfa: Burada kuşun ağzında hangi hayvan var? Evet balık. Balık hangi renklerle çizilmiş? Evet yeşil. Diğer kuş çamurda ne yapıyor? Evet orası da bir yuva. Sayfa: Kuş neden burada oturup bekliyordu? Evet yumurtalarını korumak ve sıcak tutmak için. Sayfa: Baba kuş ağzında ne taşıyor? Sence neden baba kuş sadece yemek getiriyor? Sayfa: Aa bak tık tık sesler gelmiş yumurtadan. Küçük kuş şaşkın duruyor değil mi? Ne oluyor sence burada? Sayfa: Bu da kim? Büyük kuştan ne kadar farklı değil mi? Sence farklılıkları ne? Sayfa: Ne görüyorsun? Yumurtalardan kaç tane yavru kuş çıkmış? 1,2,3,4 ve 5. Evet 5 tane aç yavru kuş var. Sayfa: Kuşlar yemek yemek için nasıl ses çıkarıyor? Evet cikleyerek. Baba kuş yemek getirmiş. Doğru söyledin. Yavrular ne kadar da acıkmış. Sen de yemek yemeyi seviyor musun? Sayfa: Ne görüyorsun? Kuşlar büyümüş ve görünüşleri değişmiş değil mi? İlk doğduklarına göre nasıl farklılıklar görüyorsun? Evet tüyleri var ve büyümeye başlamışlar. Sayfa: Burada da bir kelebek var. Kelebek ne renk? Kuşlar da büyümeye devam ediyorlar. Sayfa: Ne kadar da büyümüşler değil mi? Evet. Kanat çırpıyorlar. Yuva onlara dar gelmeye başlamış. Sence hemen uçabilmiş mi gel beraber okumaya devam edelim. Sayfa: Öncelikle uçamasa da çabasıyla uçabilmiş. Kuşun tüyleri ne renk? Sayfa: Kaç tane kuş uçabilmeyi öğrenmiş? Sayfa: Evet kuşlar uçuyor. Sence nerelere gidiyor olabilirler? Sayfa: Küçük kuşlardan hepsi gitmiş. Sence geri gelebilirler mi? Hepsinin nereye gitmiş olduğunu merak ettin mi? Neler hissediyordun şu anda? Kitap sana ne düşündürdü? ✓ Anneden çocuğa, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir. Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz) Etkileşimli kitap okuma sürecindeki aşamalar (BDGT) Değerlendirme Evet Hayır Konuşmayı Başlatma Çocuktan resimdeki nesneyi isimlendirmesini istediniz mi? Hikâyedeki karakterler hakkında sorular sordunuz mu? Değerlendirme Çocuğun verdiği cevabın doğru olup olmadığını değerlendirdiniz mi? Çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler verdiniz mi? Genişletme Çocuğun cevabını birkaç sözcük daha ekleyerek genişlettiniz mi? Tekrarlatma Çocuğun yanıtını tekrarlamasını istediniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu Konuşmayı başlatma ve sürdürme teknikleri Değerlendirme Evet Hayır Tamamlama Çocuktan hikâyedeki bir ifadeyi tamamlamasını istediniz mi? Hatırlama Çocuğa hikâyedeki karakterler ile ilgili sorular sordunuz mu? Çocuğa hikâyedeki olaylar hakkında sorular sordunuz mu? Açık uçlu sorular sorma Çocuktan resimde anlatılan olayı tanımlamasını istediniz mi? 5N 1K soruları sorma (Ne? Ne zaman? Nerede? Neden? Nasıl? Kim?) Resimdeki nesneye işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? Resimdeki eyleme işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? İlişkilendirme Hikâyeyi çocuğun yaşamından bir şey ile ilişkilendirdiniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu Kitabın Adı: Okuma Öncesini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz. Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların olmamasına, çocuğun tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına dikkat ettiniz mi? Değerlendirme Evet Hayır Çocuğun kitabın resimlerini rahatlıkla görebilmesi için, yan yana ya da sizin (annenin) kucağında kitabı rahatlıkla görebileceği bir oturma düzeni sağladınız mı? Kitabı okuma süresince çocuğa doğru tutup, çocuğun resimleri rahatça görebilmesini sağlamak için yan taraftan okumaya çalıştınız mı? Çocuğun öncelikle kitabın kapak resmine bakmasını istediniz mi? Kitabın ön kapağında neler gördüğünü sordunuz mu? Kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğunuza okudunuz mu? Kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekilerek hikâyede de ne olabileceğine dair çocuklara açık uçlu sorular sorup, çocuğa konuşma fırsatı vererek konuşma becerisinin geliştirilmesine yardımcı oldunuz mu? Bu hikâyede ne anlatılıyor olabilir? sorusunu çocuğunuza yöneltiniz mi? Kitabın arka kapağında neler görüyorsun? sorusunu çocuğunuza yönelttiniz mi? Çocuğun hikâye ile ilgili tahminleri alındıktan sonra dikkatlice dinlemesini istediniz mi? Okuma Sürecini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını açıkladınız mı? Değerlendirme Evet Hayır Sözcüklerin anlamlarını resimlerle ve materyaller ile desteklediniz mi? Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirecekleri örneklere verdiniz mi? Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını çocuk dostu terimler ile açıkladınız mı? Geçmiş deneyimler ile hikâyeyi desteklediniz mi? Çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini desteklediniz mi? Çocuğun yazı farkındalığı becerilerini desteklediniz mi? 5N 1K sorularını sordunuz mu? (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?) Çocuğa açık uçlu sorular sordunuz mu? Tekrarlar ve genişletmeler kullandınız mı? Cümle tamamlama sorularına yer verdiniz mi? Okuma Sonrasını Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Değerlendirme Evet Hayır Çocuğa okuduğunuz kitabın adını tekrar sordunuz mu? Kitapta kimlerin olduğunu sordunuz mu? Hikâyenin sonunda neler olduğunu sordunuz mu? Kitaba başka bir isim verilse ne olmasını isterdin? Sorusunu sordunuz mu? Hikâye çocuğun rahatça duyabileceği bir ses tonu ile okudunuz mu? Çocuğunuz istekli olursa hikâyeyi özetlemesini istediniz mi?
Yayınlandı - Wed, 07 Ağs 2024
YUVADAYazan: Anna Milbourne Resimleyen: Laurence Cleyet-MerleYayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI Hedef Sözcük Anlamı Kuş Vücudu tüylerle örtülü, gagalı, iki ayaklı, iki kanatlı uçucu hayvanlar Yuva Kuşların ve başka hayvanların barınmak, yumurtlamak, kuluçkaya yatmak, yavrularını büyütmek ya da yavrulamak için, türlü şeylerden yaptıkları ve türlü boyutlarda, biçimlerde olabilen barınak. Dal Ağacın gövdesinden çıkıp ayrılan kollardan, uzantılardan her biri. Parça Bir bütünden ayrılan, ayrı sayılan şey. Bükmek Sertçe kıvırmak veya bir yöne çevirmek. Benek Herhangi bir şey üzerindeki ufak leke. Gaga Genel olarak kuşlarda ağzın bir uzantısı durumunda olan, biçim ve büyüklüğü kuştan kuşa değişik olabilen, boynuz yapısında, dudak ve diş işlevini gören, katı ve çıkıntılı organ. Tüy Kuşların vücudunu örten ince ve tarazlı uzantıların her biri ya da tümü. Hoplamak Aşırı sevinçten, korku nedeniyle ya da oyun için, bulunduğu yerden havaya doğru fırlamak. Tehlike İstenmeyen ama gerçekleşme olasılığı bulunan kötü durum. Gövde Bir şeyin asıl ana bölümü. Hedef Sesbirim: /K/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Bükmek, benek gibi sözcüklerin son seslerine vurgu yapılarak kullanılır.). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Resimde neler görüyorsun?● Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?● Kuşlar hakkında ne bildiğini söyler misin?● Doğayla ilgilenmeyi sever misin?● En çok hangi çiçeği seversin?● Daha önce hiç doğayla ilgili kitap okudun mu?● Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet yeşil. Yeşil rengi sana neleri hatırlatıyor? Evet yapraklar ve kuşlar var. Peki nerede duruyor olabilirler? Evet bir ağaçta. Günlük hayatında ağaçları nerelerde görüyorsun? Bu gördüğün ağaçlar bu sayfadakine benziyor mu? Benzemiyorsa farkları nedir? Ağaçlarda başka yaşayan hangi hayvanları gördün? (Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA: ✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında yerde bulunan resim gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kuş cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet ağaç dallarında kuşları anneleri besliyor.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;● Bu sayfada kim var?● Kuşlar nerede çizilmiş?● Kuşlar yuvalarında ne yapıyor?● Kuş ne yapıyor?● Küçük yuvalar ne zaman dar gelmeye başlıyor?● Nerede kuş yuvaları vardı?✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Küçük kuş yumurtalarının üzerinde…(oturup)… bekliyor.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan doğa kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime kuş kelimesi ise yavrular ve kuşun olduğu sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından doğa ve kuş kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;● Doğaya ait hangi unsurları görüyorsun?● Hiç kuş sevdin mi?● Kuş ve yavruları ne yapıyorlar?● Hiç kuş beslemek istedin mi? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Kuş yavrularıyla ne yapıyordu?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen doğada nasıl vakit geçirmek isterdin? Arkadaşlarınla mı vakit geçirmek isterdin?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?● Kuşların yuvayı yükseğe yapma nedenleri nelerdi?● Küçük kuş yuvadan neden ayrılmıyordu?● Küçük kuş yuvadayken ona yiyecekleri kim getiriyordu?● Yuvada yavru kuşlar nasıl besleniyordu?● Sen yemek yerken sana kim yemek getiriyor● Doğada gözlem yapmak ister miydin?● Bu kitap boyunca kuşlar dışında hangi hayvanları gördün? ● En çok sevdiğin hayvanlar hangisi? Sayfa: Küçük kuş bütün gün bir o yana bir bu yana uçup durdu. Sizce ne yapıyor? Kız ne düşünüyor olabilir? Sayfa: Bu ağacın ne olduğunu biliyor musun? Evet bunlar kiraz. Kuşlar kiraz ağacına yuva yapıyor. Dal parçalarına (el ile gösterilerek) bu şekilde bükerek şekil verip sağlamlaştırmaya çalışmış. Sayfa: Buradaki yumurtaları gördün mü? Kaç tane yumurta var? Sence kuş neden onların üstüne oturuyor. Yumrutaların üzerindeki desenleri gördün mü? Onlara benek dendiğini biliyor musun? Sayfa: Kuş hangi renk? Evet üstünde kırmızı, beyyaz, siyah ve kahverengi renkleri var. Yuvaları yüksekte sence neden? Sayfa: Burda hangi hayvan var? Evet tilki ve kelebek. Aç bir tilki onlar için bir tehdit. Yuva yüksekte olmasa tilki onları yiyebilirdi değil mi? Sayfa : Buradaki kuş ne yapıyor? Evet ağacın içinde kuş var. Aa nasıl durabiliyor orada? Kuş orada neden duruyor sence? Oraı ne olabilir? Orası bir ağaç gövdesinin içine gizlenmiş yuva. Sayfa: Burada kuşun ağzında hangi hayvan var? Evet balık. Balık hangi renklerle çizilmiş? Evet yeşil. Diğer kuş çamurda ne yapıyor? Evet orası da bir yuva. Sayfa: Kuş neden burada oturup bekliyordu? Evet yumurtalarını korumak ve sıcak tutmak için. Sayfa: Baba kuş ağzında ne taşıyor? Sence neden baba kuş sadece yemek getiriyor? Sayfa: Aa bak tık tık sesler gelmiş yumurtadan. Küçük kuş şaşkın duruyor değil mi? Ne oluyor sence burada? Sayfa: Bu da kim? Büyük kuştan ne kadar farklı değil mi? Sence farklılıkları ne? Sayfa: Ne görüyorsun? Yumurtalardan kaç tane yavru kuş çıkmış? 1,2,3,4 ve 5. Evet 5 tane aç yavru kuş var. Sayfa: Kuşlar yemek yemek için nasıl ses çıkarıyor? Evet cikleyerek. Baba kuş yemek getirmiş. Doğru söyledin.Yavrular ne kadar da acıkmış. Sen de yemek yemeyi seviyor musun? Sayfa: Ne görüyorsun? Kuşlar büyümüş ve görünüşleri değişmiş değil mi? İlk doğduklarına göre nasıl farklılıklar görüyorsun? Evet tüyleri var ve büyümeye başlamışlar. Sayfa: Burada da bir kelebek var. Kelebek ne renk? Kuşlar da büyümeye devam ediyorlar. Sayfa: Ne kadar da büyümüşler değil mi? Evet. Kanat çırpıyorlar. Yuva onlara dar gelmeye başlamış. Sence hemeen uçabilmiş mi gel beraber okumaya devam edelim. Sayfa: Öncelikle uçamasa da çabasıyla uçabilmiş. Kuşun tüyleri ne renk? Sayfa: Kaç tane kuş uçabilmeyi öğrenmiş? Sayfa: Evet kuşlar uçuyor. Sence nerelere gidiyor olabilirler? Sayfa: Küçük kuşlardan hepsi gitmiş. Sence geri gelebilirler mi? Hepsinin nereye gitmiş olduğunu merak ettin mi? Neler hissediyordun şu anda? Kitap sana ne düşündürdü? ✓ Anneden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir. Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz) Etkileşimli kitap okuma sürecindeki aşamalar (BDGT) Değerlendirme Evet Hayır Konuşmayı Başlatma Çocuktan resimdeki nesneyi isimlendirmesini istediniz mi? Hikâyedeki karakterler hakkında sorular sordunuz mu? Değerlendirme Çocuğun verdiği cevabın doğru olup olmadığını değerlendirdiniz mi? Çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler verdiniz mi? Genişletme Çocuğun cevabını birkaç sözcük daha ekleyerek genişlettiniz mi? Tekrarlatma Çocuğun yanıtını tekrarlamasını istediniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu Konuşmayı başlatma ve sürdürme teknikleri Değerlendirme Evet Hayır Tamamlama Çocuktan hikâyedeki bir ifadeyi tamamlamasını istediniz mi? Hatırlama Çocuğa hikâyedeki karakterler ile ilgili sorular sordunuz mu? Çocuğa hikâyedeki olaylar hakkında sorular sordunuz mu? Açık uçlu sorular sorma Çocuktan resimde anlatılan olayı tanımlamasını istediniz mi? 5N 1K soruları sorma (Ne? Ne zaman? Nerede? Neden? Nasıl? Kim?) Resimdeki nesneye işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? Resimdeki eyleme işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? İlişkilendirme Hikâyeyi çocuğun yaşamından bir şey ile ilişkilendirdiniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu Kitabın Adı: Okuma Öncesini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz. Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların olmamasına, çocuğun tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına dikkat ettiniz mi? Değerlendirme Evet Hayır Çocuğun kitabın resimlerini rahatlıkla görebilmesi için, yan yana ya da sizin (annenin) kucağında kitabı rahatlıkla görebileceği bir oturma düzeni sağladınız mı? Kitabı okuma süresince çocuğa doğru tutup, çocuğun resimleri rahatça görebilmesini sağlamak için yan taraftan okumaya çalıştınız mı? Çocuğun öncelikle kitabın kapak resmine bakmasını istediniz mi? Kitabın ön kapağında neler gördüğünü sordunuz mu? Kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğunuza okudunuz mu? Kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekilerek hikâyede de ne olabileceğine dair çocuklara açık uçlu sorular sorup, çocuğa konuşma fırsatı vererek konuşma becerisinin geliştirilmesine yardımcı oldunuz mu? Bu hikâyede ne anlatılıyor olabilir? sorusunu çocuğunuza yöneltiniz mi? Kitabın arka kapağında neler görüyorsun? sorusunu çocuğunuza yönelttiniz mi? Çocuğun hikâye ile ilgili tahminleri alındıktan sonra dikkatlice dinlemesini istediniz mi? Okuma Sürecini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını açıkladınız mı? Değerlendirme Evet Hayır Sözcüklerin anlamlarını resimlerle ve materyaller ile desteklediniz mi? Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirecekleri örneklere verdiniz mi? Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını çocuk dostu terimler ile açıkladınız mı? Geçmiş deneyimler ile hikâyeyi desteklediniz mi? Çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini desteklediniz mi? Çocuğun yazı farkındalığı becerilerini desteklediniz mi? 5N 1K sorularını sordunuz mu? (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?) Çocuğa açık uçlu sorular sordunuz mu? Tekrarlar ve genişletmeler kullandınız mı? Cümle tamamlama sorularına yer verdiniz mi? Okuma Sonrasını Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Değerlendirme Evet Hayır Çocuğa okuduğunuz kitabın adını tekrar sordunuz mu? Kitapta kimlerin olduğunu sordunuz mu? Hikâyenin sonunda neler olduğunu sordunuz mu? Kitaba başka bir isim verilse ne olmasını isterdin? Sorusunu sordunuz mu? Hikâye çocuğun rahatça duyabileceği bir ses tonu ile okudunuz mu? Çocuğunuz istekli olursa hikâyeyi özetlemesini istediniz mi?
YER ALTINDAYazan: Anna MilbourneResimleyen: Serena RigliettiÇeviri: Şeyma Bayrak SalanturYayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI Hedef Sözcük Anlamı Yer Altı Yerin yüzeyi altındaki bölümü. Kök Kara hayatına uymuş olan gelişmiş bitkilerde genel olarak toprak içerisine doğru büyüyen ama nadiren toprak üstünde de bulunan bir organdır. Minyatür Kendine has boyama tekniği ve anlatım dili ile çok ince işlenmiş, küçük boyutlu resimler ve bu tür resim sanatının adıdır. Vahşi Yabanıl. Kemirmek Sert bir şeyi dişleriyle azar azar koparmak. Kraliçe Karınca Karınca kolonisindeki üreyen dişi karıncadır. Tünel Bir yandan öbür yana geçebilmek için yerin altında, genellikle dağların içinde açılan yol. Mağara Yüzeyle bağlantısı olan ve gün ışığı ile bağlantısı kaybolacak derinliğe ve en az bir insanın sürünerek girebilmesine olanak verecek genişlik ve yüksekliğe sahip olan yeraltı boşluklarıdır. Şapırdatmak Şapırdamasına yol açmak, şapır şapır ses çıkartmak. İstasyon Demiryollarında, trenlerin durarak yolcu ve yük indirdikleri ya da aldıkları, birtakım yapıları da bulunan yer. Köstebek Köstebekgillerden, yeraltında tüneller kazarak barınan, bütün yaşamı toprak altında geçen, çok ilkel durumda olan gözleri hemen hemen hiç görmeyen, topraktaki böcekler ve solucanlarla geçinen, bitki köklerini kestiği için zarara yol açan, derisinden kürk yapılan küçük, memeli hayvan. Cevher Değerli taş. Dertop Bir araya gelmek, toplu hâlde olmak. Yuvarlak bir biçim almak. Kaya Büyük ve sert taş kütlesi. Aşındırmak Aşınmak eylemine uğratmak. Maden Ocağı Kazılarak maden cevheri çıkarılan yer. Hedef Sesbirim: /R/Hedef sesbirim geçen sözcükler çocuğa okunur. (Mağara, dertop, aşındırmak kelimelerindeki r seslerine vurgu yapılır). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir. ✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Resimde neler görüyorsun?· Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun ve inşalar neler yapıyor?· Bildiğin hayvanları söyler misin?· Hayvanları sever misin?· Çocuklar hangi oyunları oynuyorlar?· Yerin altından giden bu trene hiç bindin mi?· Hangi oyunlardan hoşlanırsın?· Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir). ✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA:✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki kedi resmi gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan toprak cevabı geldiyse “Evet bu bir toprak” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan toprak cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet çocuklar toprağı kazıyor.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir. ✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;· Toprağı kazan kimlerdi?· Çocuklar kazdıkça en son kendilerini nerede buldular?· En sıcak katmana ne zaman geldiler?· Neden toprağı kazmış olabilirler?· Köstebek nasıl ilerler?· Kayaların olduğu bölümde ne vardı✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Dünya devasa bir …(top)… gibidir.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir. ✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan mağara kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “r” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime istasyon kelimesi ise tünelden geçen trenin ve istasyonun göründüğü sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından mağara ve istasyon kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.✓ Örnek sorular;· Tünellerden çıkan trenlerden nasıl ses çıkar biliyor musun?· Daha önce yer altındaki trene binip tünelden geçtin mi?· Hiç mağara gördün mü?· Mağarada nasıl hayvanlar vardı bana tarif eder misin? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Çocuklar neredeydi?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir. ✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen kazsan kimin bahçesinden çıkardın?” şeklinde sorular sorması beklenir.OKUMA SONRASI✓ Annenin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?· Çocuklar toprağı neden kazdı?· İlk karşılaştıkları bitki köklerinin görevleri nelerdi?· Köstebekler ne ile besleniyordu?· Evlerimize kadar gelen borulardan neler geçiyordu?· İstasyonlar arası insanları taşıyan trenleri daha önce gördün mü? Trenler hızlı mı yavaş mı gidiyordu?· Tavşanların yuvaları nasıldı? Onları tehlikelerden nasıl koruyordu? Sen tehlikelerden kaçarken ne yaparsın?· Bulaşıklarımızı yıkadığımız temiz su evlerimize nasıl ve nereden ulaşıyordu? · İnsanlar sokaklarda hangi araçları kullanıyordu? Sen hangilerine binmiştin?· Kayalar uzun yıllardır ne saklıyorlardı? · Mağaraların nasıl oluştuğunu da görmüştük hatırlıyor musun nasıldı? Bir de mağaraların derinlerinde çok güzel yüzük kolyelerin yapımında kullanılan hangi cevherlere ulaşmışlardı? Oranın adı neydi hatırlıyor musun?· Daha da derine inince çok sıcak bir yer vardı? Gerçekten insanlar oraya gitse ne olabilir?· Senin en çok ilgini çeken kitapta hangi bölümdü? şeklinde olabilir. 1. Sayfa: Aa, ben burada iki tane çocuk görüyorum. Bahçede uğraşıyorlar gibi. Daha önce bahçe gördün mü? Bahçedeki ekilen meyvenin adını biliyor musun? Başka neler görüyorsun sayfada? Biraz daha ekebilmek için toprağı tekrar kazmışlar, sonrasında ne olmuş olabilir? 2. Sayfa: Toprağın hemen altında çilek bitkisi toprağa nasıl tutunmuştu? Tutunduğu köklerden nasıl besleniyordu? 3. Karıncaların kocaman yuvalarının düzeni nasıldı? Kraliçe karıncayı duymuş muydun daha önce? 4. Sayfa: Toprağı kazınca hangi hayvanlarla karşılaşmışlar? Köstebeklerin göremediğini biliyor muydun? Daha önce köstebek kelimesini duydun mu? Köstebekler neyle besleniyordu? 5. Sayfa: Tavşanın güvenli alanı neresiydi? Senin güveli alanın neresi? 6. Sayfa: Sence karşımıza kazdıkça çıkan boruların içinden geçen elektrik kabloları ve temiz su ile kirli suyun ayrıştırılması bizler için ihtiyaç mıdır? 7. Bir düzen içinde evlerimize gelmese o zaman ne yapardık? Sence robotlar görevini iyi yapıyor mudur? 8. Sayfa: Bak, çok renkli bir sokakmış bu! Binaların rengini bana söyleyebilir misin? Efe’yi takip eden kuşlar yine gelmiş galiba, onları görebiliyor musun? 9. Sayfa: Buradaki araçları biliyor musun? Bak bunun adı yaya geçidi. Yaya geçidinden geçmek için yeşilin yanmasını bekleriz ve otobüslerle, arabalar ve motorlar bizi bekler. Aa bak, daha önce böyle bir şey gördün mü? Yerin altındaki bu tren ile daha önce gittin mi? 10. Sayfa: Farklı istasyonlara böyle yollarda gidiyorlar. Sence neden farklı yollardan gidiliyor? 11. Sayfa: Bak, burada kocaman kayalar var. Bu kayaları duydun mu? Buradaki şekiller kıvrımlı neye benziyor sence? 12. Sayfa: Aa, bak bu kocaman kemikler neye benziyor. Yıllar öncesinde yaşamış. Evet bir dinozora benziyor. Sence neden taşlaşmış olabilirler? 13. Sayfa: Buradaki kocaman kayaların içine sular sızar biliyor musun? Yağmurun yağması çok önemli bu yüzden. Ve sular sızdıkça kayalar yumuşuyor ve kırılıyor. Sonra ne oluyor biliyor musun, tahminin var mı? Mağara. Daha önce mağarayı duydun mu? 14. Sayfa: Aa bak bunlar da ne? Asılı bir şekilde baş aşağı duruyorlar. İsimleri yarasa. Karanlığı severler. Başka hangi hayvanlar var? 15. Sayfa: Ay parıl parıl parlayan bu güzel taşlar ne olabilir sence. Kayaların içinde hepsi saklanmış olabilir mi? 16. Sayfa: Bak burada bir sürü insan çalışıyor. Buraya maden ocakları deniyor ve çalışan insanlara da madenci. Buradaki bu taşlardan ne yapıyor olabilirler sence? Topladıktan sonra şekil vererek yüzük, kolye gibi aksesuarları yapıyorlar. Çok şaşırtıcı değil mi? 17. Sayfa: Ne kadar da fazla kazmışlar. Bu fotoğrafta gördüğün ne sence? Dev gibi ateşe benziyor sanki. Burada insanlar durabilir mi sence? Evet, çok sıcak. 18. Sayfa: Bak arkalarındaki tüneli görüyor musun? İlk kazdıkları yere sence ne kadar uzaklıktadırlar? 19. Sayfa: Sence bu kadar kazmak nereye götürür çocukları? Sen sıcak lavlardan sonra kazmaya yine de devam eder miydin? 20. Sayfa: Aa bak, tekrar köklere ulaşmışlar. Bak bu karşılaştıkları hayvanın adı neydi? Sence buradan sonra nereden çıkacak olabilirler? 21. Sayfa: Bak başka birinin bahçesinden çıktılar? Sence kendi ülkelerindeler mi? Onların yerinde olsan sen neler yapardın? Burada karşılaştığın insanlara ne derdin? Bu insanlar nasıl görünüyor sence? ✓ Anneden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir. Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz) Etkileşimli kitap okuma sürecindeki aşamalar (BDGT) Değerlendirme Evet Hayır Konuşmayı Başlatma Çocuktan resimdeki nesneyi isimlendirmesini istediniz mi? Hikâyedeki karakterler hakkında sorular sordunuz mu? Değerlendirme Çocuğun verdiği cevabın doğru olup olmadığını değerlendirdiniz mi? Çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler verdiniz mi? Genişletme Çocuğun cevabını birkaç sözcük daha ekleyerek genişlettiniz mi? Tekrarlatma Çocuğun yanıtını tekrarlamasını istediniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu Konuşmayı başlatma ve sürdürme teknikleri Değerlendirme Evet Hayır Tamamlama Çocuktan hikâyedeki bir ifadeyi tamamlamasını istediniz mi? Hatırlama Çocuğa hikâyedeki karakterler ile ilgili sorular sordunuz mu? Çocuğa hikâyedeki olaylar hakkında sorular sordunuz mu? Açık uçlu sorular sorma Çocuktan resimde anlatılan olayı tanımlamasını istediniz mi? 5N 1K soruları sorma (Ne? Ne zaman? Nerede? Neden? Nasıl? Kim?) Resimdeki nesneye işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? Resimdeki eyleme işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? İlişkilendirme Hikâyeyi çocuğun yaşamından bir şey ile ilişkilendirdiniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu Kitabın Adı: Okuma Öncesini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz. Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların olmamasına, çocuğun tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına dikkat ettiniz mi? Değerlendirme Evet Hayır Çocuğun kitabın resimlerini rahatlıkla görebilmesi için, yan yana ya da sizin (annenin) kucağında kitabı rahatlıkla görebileceği bir oturma düzeni sağladınız mı? Kitabı okuma süresince çocuğa doğru tutup, çocuğun resimleri rahatça görebilmesini sağlamak için yan taraftan okumaya çalıştınız mı? Çocuğun öncelikle kitabın kapak resmine bakmasını istediniz mi? Kitabın ön kapağında neler gördüğünü sordunuz mu? Kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğunuza okudunuz mu? Kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekilerek hikâyede de ne olabileceğine dair çocuklara açık uçlu sorular sorup, çocuğa konuşma fırsatı vererek konuşma becerisinin geliştirilmesine yardımcı oldunuz mu? Bu hikâyede ne anlatılıyor olabilir? sorusunu çocuğunuza yöneltiniz mi? Kitabın arka kapağında neler görüyorsun? sorusunu çocuğunuza yönelttiniz mi? Çocuğun hikâye ile ilgili tahminleri alındıktan sonra dikkatlice dinlemesini istediniz mi? Okuma Sürecini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını açıkladınız mı? Değerlendirme Evet Hayır Sözcüklerin anlamlarını resimlerle ve materyaller ile desteklediniz mi? Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirecekleri örneklere verdiniz mi? Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını çocuk dostu terimler ile açıkladınız mı? Geçmiş deneyimler ile hikâyeyi desteklediniz mi? Çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini desteklediniz mi? Çocuğun yazı farkındalığı becerilerini desteklediniz mi? 5N 1K sorularını sordunuz mu? (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?) Çocuğa açık uçlu sorular sordunuz mu? Tekrarlar ve genişletmeler kullandınız mı? Cümle tamamlama sorularına yer verdiniz mi? Okuma Sonrasını Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Değerlendirme Evet Hayır Çocuğa okuduğunuz kitabın adını tekrar sordunuz mu? Kitapta kimlerin olduğunu sordunuz mu? Hikâyenin sonunda neler olduğunu sordunuz mu? Kitaba başka bir isim verilse ne olmasını isterdin? Sorusunu sordunuz mu? Hikâye çocuğun rahatça duyabileceği bir ses tonu ile okudunuz mu? Çocuğunuz istekli olursa hikâyeyi özetlemesini istediniz mi?
GÖLDEYazan: Anna MilbourneResimleyen: Mat RussellÇeviri: Ebru KılıçYayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI Hedef Sözcük Anlamı Göl Karalar üzerindeki çanakları doldurmuş tatlı veya tuzlu su kütlesidir. Kuğu Perdeayaklılardan, yabanıl ve evcil türleri bulunan, çok uzun ve kıvrık boyunlu, geniş kanatlı, geniş gagalı, bütünüyle beyaz ya da siyah beyaz tüyleri olan, iri bir su kuşu. Gölge Işık geçirmeyen bir cismin ışığı engellemesi nedeniyle, aydınlık bir yerde oluşan karanlık. Yosun Çoğu sularda, ağaç veya taşların üzerinde yetişen tallı bitkilerin ilkel yapıdaki örneklerine verilen genel ad. Jöle 1. meyve suyunun şekerle kaynatılmasıyla istenilen yoğunlukta elde edilmiş şekerleme. 2. et suyunun soğuduktan sonra esnek, gevşek bir kıvam almış durumu. 3. saçın uzun süre düzgün kalması için kullanılan pelte kıvamında bir madde. Çene Ağzın çevresinde yer alan, omurgalılarda çiğnemeyi sağlayan kemik donatımının adıdır. Sudakoşan Suyun üzerinde yürüyebilen ender canlılardan biri Sazlık Taşkın yataklarında, suyla dolu çöküntülerde ve haliçlerde bulunan doğal bir habitattır. Yumurtacık Canlılarda dişinin, döllenerek oğulcuk durumuna gelmesi için çıkardığı üreme gözesi; yumurtlayan hayvanlarda yumurta olarak dışarı verilir, yavrulayanlardaysa dölyatağında kalarak oğulcuk ve dölüt evrelerinden geçtikten sonra yavru olarak doğar. Baloncuk Küçük balon. İribaş Kuyruksuz kurbağanın yumurtadan yeni çıkmış kurtçuğu. Yusufçuk Silindirimsi gövdeli, iri kanatlı, parlak renkli, büyük kızböceği. Yapışkan Yapışma özelliği bulunan, değdiği yere yapışıp kalan. Yelpaze Sapından tutup sallandığında küçük bir hava akımı oluşturan ve özellikle yüzü serinletmekte kullanılan, küçük, katlanabilir, taşınabilen araç. Pırıltı Pırıldayan şeylerin çıkardığı ışık, ışıltı. Sıyrılmak Bir yerden ya da bir durumdan kurtulmak. İncecik Aşırı ölçüde ince, çok ince. Hedef Sesbirim: /Y/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Yosun, yusufçuk ve yelpaze kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır).OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir. ✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Resimde neler görüyorsun?· Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?· Bildiğin hayvanları söyler misin?· Hayvanları sever misin?· En çok hangi hayvanı seversin?· Bir çiçeğin su üstünde yaşayabildiğini gördün mü?· Hangi tür hayvanın olsun istersin?· Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir). ✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA:✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki kedi resmi gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan kurbağa cevabı geldiyse “Evet bu bir kurbağa” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kurbağa cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet gölde bir kurbağa var.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir. ✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;· Kitanım kapağında kim vardı?· Tüm kitapta olaylar nerede geçiyordu?· İki kuğu zarafetle nerede yüzüyordu?· İribaş gölgeden neden kaçıyordu?· İribaş nasıl değişiyordu?· Baloncuklardan ne çıkmıştı?✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Anne …(ördeğin)… arkasına dizilip ağır ağır yüzüyorlardı.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir. ✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan yumurtacık kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “y” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime yosun kelimesi ise yumurtacık ve yosunlarının göründüğü sayfalar çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından yumurtacık ve yosun kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;· Yumurtacıklar nasıl görünüyor?· Daha önce gölde yumrutacık gördün mü?· Hiç yosun gördün mü?· Yumurtacıklardan nasıl hayvanlar çıkıyor olabilir tarif eder misin? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? İribaş nasıl değişmiş?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir. ✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Senin de iribaş gibi tehlikelerden kaçtığın oldu mu? Böyle durumlarda yardım ister miydin?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Annenin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?· Gölde hangi hayvanların yaşadığını görmüştük?· Baloncuklardan ilk çıkan yavrulara ne demiştik?· Sen de iribaşlar gibi bebeklikten bu zamana kadar nasıl değiştin?· Kitapta en çok sevdiğin hayvan hangisiydi?· Kurbağaların değişimi seni şaşırttı mı? 1. Sayfa: Aa, burada bitkiler var. Bu bitkileri daha önce gördün mü? İsimleri ne olabilir sence? Onlara sazlık deniyor. Bak bu uçan hayvanı da tanıyor musun?2. Sayfa: Burada da bizi hayvanlar karşılıyor. Şu iki tanesinin adını biliyor musun? Onlar kuğu. Kuğu olmasa sen adlarını koysan ne derdin onlara? Ördek ve kuğular çok benziyor değil mi? Daha önce göle gittin mi?3. Sayfa: Aa bak, bunlar da ne? Beyaz beyaz ve küçükler. Bir fikrin var mı?4. Sayfa: Bu beyaz yumurtacıkların bulunduğu yer de göl. Bunları kurbağa anne ve babalar bırakmış. Bak bu gördüğün suyun üstünde yaşayan bir çiçek. Daha önce gördün mü? Balık da yumurtacıklara şaşkın şaşkın bakıyor. Sence o da ilk defa mı görüyordur?5. Sayfa: Bak, renkli renkli bir şeyler çıktı o baloncuklardan. Sence neye benziyorlar? İsimleri ne olabilir?6. Sayfa: O da ne! Bu küçük iribaş ne görmüş olabilir? Sence nasıl hissediyor gibi duruyor?7. Sayfa: Eyvah dev bir balık gelmiş. O gölge bu balık olabilir mi? Sen kendi gölgeni de gördün mü? 8. Sayfa: Bak, son anda iribaş kurtulabilmiş. Sen de hiç tehlike ile karşı karşıya kaldın mı? En çok neyden korkarsın?9. Sayfa: Bak çiçekler açmış, daha çok hayvan var sanki. İlkbahardan sonra hangi mevsimin geldiğini biliyor musun? Evet, yaz gelmiş ve daha çok hayvan var. Bu hayvanlardan hangisini gördün daha önce?10. Sayfa: Aa, küçük ördekler var. Onların nasıl ses çıkardığını hatırlıyor musun? Daha önce yavru ördek gördün mü? 11. Sayfa: Ördeklerin rengi ne renk? Sence annelerinden neden farklı renkleri? 12. Sayfa: Bak yavruların ilgisini kelebekler çekmiş. Sen de kelebekleri sever misin?13. Sayfa: Bak iribaşa bir şeyler oluyor. Sence ne olmuş olabilir? Bu değişimin bir adı olabilir mi?14. Sayfa: Aa, biraz daha değişmiş. Neler oluyor sence iribaşa?15. Sayfa: Nerede bu iribaş? Sence iribaşta başka ne değişmiş olabilir?16. Sayfa: İribaş da annesi ve babası gibi büyümüş büyümüş ve bir kurbağa olmuş. Önceki haline göre neler değişmiş?17. Sayfa: Kurbağaya bak dili ne kadar da uzamış. Yediği böceği tanıyor musun? 18. Sayfa: Kurbağa karnını doyurmuş Nasıl görünüyor? 19. Sayfa: Kurbağanın üstündeki renkler nasıl. Bak ayaklarını da uzatıp yüzebiliyor? Suya sen de daldın mı daha önce?20. Sayfa: Ayaklarının bu şekilde olması onun yüzmesini kolaylaştırır mı zorlaştırır mı?21. Sayfa: Kurbağa büyümüş ve başka yumurtacıklar da var. Kurbağa sesinin nasıl olduğunu biliyor musun? Sen büyümeyi seviyor musun? ✓ Anneden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.
DENİZ KIYISINDAYazan: Anna Milbourne Resimleyen: Erica Jane Waters Çeviri: Şeyma Bayrak SalanturYayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI Hedef Sözcük Anlamı Deniz Çekilmesi Deniz suyunun kıyıdan geriye doğru çekilmesidir. Bu olay genellikle gelgitin etkisiyle olur ve sahilde daha fazla kum veya kayalık ortaya çıkar Kumsal Denizin kenarında bulunan kumlu veya çakıllı yerdir. İnsanlar burada oynayabilir, kumdan kaleler yapabilir veya denizde yüzebilir. Yosun Suyun içinde yaşayan yeşil renkli bitkisel bir maddedir. Genellikle kayaların üstünde veya deniz tabanında bulunur. Titrek Hafifçe sallanan veya hareket eden demektir. Mesela, yapraklar rüzgârda titrek olur veya elleriniz titreyebilir. Deniz Kabuğu Denizde yaşayan bazı hayvanların evi gibidir. Sert ve sıkı bir dış kısmı vardır. Kabuklar, farklı renklerde ve desenlerde olabilir. Keşiş Yengeci Denizde yaşayan bir yengeç türüdür. Üzerinde beyaz ve kırmızı renkler bulunur. Adını, üst kabuğunun ortasındaki beyaz lekeden alır. Yengeçler gibi sert bir kabuğa sahiptirler. Denizşakayığı Denizde yaşayan bitkisel organizmalardır. Renkli çiçek yapraklarını andıran dokunaçlarıyla balık ve diğer deniz hayvanlarıyla beslenirler. Su Birikintisi Yağmurun ya da başka bir kaynağın suyunun toplanarak bir araya geldiği küçük bir su havuzudur. Tırmanmak Bir yüzeyin veya yüksek bir nesnenin üstüne çıkmak demektir. Derin Bir şeyin yüksekliği veya uzunluğu kadar aşağıya doğru olan mesafedir. Örneğin, denizin derin kısmı çok aşağıdadır. Keşfetmek Bilmediğimiz bir yer veya şey hakkında yeni bilgiler edinmek veya keşfetmek demektir. Hedef Sesbirim: /D/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Derin, Deniz kabuğu gibi sözcüklerin ilk seslerine vurgu yapılarak kullanılır.). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Resimde neler görüyorsun?● Kitabın kapağında hangi canlıları görüyorsun?● Sence bu yıldızlar gökyüzündeki yıldızlar gibi midir?● Doğayla ilgilenmeyi sever misin?● En çok hangi deniz canlısını seversin?● Daha önce hiç denizle ilgili kitap okudun mu?● Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet mavi. Mavi rengi sana neleri hatırlatıyor? Evet köpek ve çocuk var. Peki burada ne yapıyor olabilirler? Suya bakıyorlar ve bir su birikintisi baktıkları. Günlük hayatında su birikintisini denizlerin olduğu yerden başka bir yerde gördün mü? Ben mesela yağmurdan sonra yerde görüyorum. Bu sayfadakine benziyor mu? Benzemiyorsa farkları nedir? (Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA: ✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında yerde bulunan resim gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kum cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet burası denizlerdeki kumsala benziyor.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;● Bu sayfada kim var?● Küçük kayalar nerede çizilmiş?● Çocuklar ne yapıyor?● Ellerindeki file ve kovalar ile ne yapıyor olabilirler? Denize enden gelmiş olabilirler?● Yengeç kabuğunu ne zaman değiştiriyor?● Su birikintilerine yakından bakınca içi nasıldı?✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Keşiş yengeci kıskacıyla …(içeriyi)… yokluyor.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan deniz kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “d” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “Haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime deniz kabuğu kelime grubu ise yavrular ve kuşun olduğu sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından doğa ve tüneyen kuşlar ile ilgili kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;● Doğaya ait hangi unsurları görüyorsun?● Hiç kuş sevdin mi?● Kuş ve yavruları ne yapıyorlar?● Kuşlar neden tünemişlerdi? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Hayvanlar rüzgârdan korunmak için neler yapmışlardı?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen doğada rüzgârlı bir havayla karşılaştın mı? Rüzgârlı havadan korunmak için bir şey yaptın mı?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?● Kuşların tüneme nedenleri nelerdi?● Yelkenleri şişiren rüzgârın faydası neydi?● Sen hiç uçurtma uçurdun mu?● Çok rüzgârlı havalarda dışarıda neler olur?● Sen rüzgârlı havada nasıl giyinirsin?● Doğada gözlem yapmak ister miydin?● Bu kitapta martıların uçmasında rüzgârın ne gibi faydası vardı? ● Kitap boyunca en çok rüzgâr ile ilgili neye şaşırdın? Sayfa: Çocuklar ve köpek dışarıda süzülen bir yaprağa bakıyor. Bak çamaşırlar da yapraklar gibi sallanıyor. Sence bu çocukların ilgisini me çekmiş olabilir? Sayfa: Bak bu sayfaya, sallananlar sadece çamaşırlar değil ağaçların dalları yaprakları da sallanıyor. Sence onları ne sallıyor olabilir? Daha önce buradaki gibi ağaçları gördün mü? Sayfa: Buradaki yumurtaları gördün mü? Kaç tane yumurta var? Sence kuş neden onların üstüne oturuyor. Yumurtaların üzerindeki desenleri gördün mü? Onlara benek dendiğini biliyor musun? Sayfa: Kuş hangi renk? Evet üstünde kırmızı, beyaz, siyah ve kahverengi renkleri var. Yuvaları yüksekte sence neden? Sayfa: Burda hangi hayvan var? Evet tilki ve kelebek. Aç bir tilki onlar için bir tehdit. Yuva yüksekte olmasa tilki onları yiyebilirdi değil mi? Sayfa : Buradaki kuş ne yapıyor? Evet ağacın içinde kuş var. Aa nasıl durabiliyor orada? Kuş orada neden duruyor sence? Orası ne olabilir? Orası bir ağaç gövdesinin içine gizlenmiş yuva. Sayfa: Burada kuşun ağzında hangi hayvan var? Evet balık. Balık hangi renklerle çizilmiş? Evet yeşil. Diğer kuş çamurda ne yapıyor? Evet orası da bir yuva. Sayfa: Kuş neden burada oturup bekliyordu? Evet yumurtalarını korumak ve sıcak tutmak için. Sayfa: Baba kuş ağzında ne taşıyor? Sence neden baba kuş sadece yemek getiriyor? Sayfa: Aa bak tık tık sesler gelmiş yumurtadan. Küçük kuş şaşkın duruyor değil mi? Ne oluyor sence burada? Sayfa: Bu da kim? Büyük kuştan ne kadar farklı değil mi? Sence farklılıkları ne? Sayfa: Ne görüyorsun? Yumurtalardan kaç tane yavru kuş çıkmış? 1,2,3,4 ve 5. Evet 5 tane aç yavru kuş var. Sayfa: Kuşlar yemek yemek için nasıl ses çıkarıyor? Evet cikleyerek. Baba kuş yemek getirmiş. Doğru söyledin. Yavrular ne kadar da acıkmış. Sen de yemek yemeyi seviyor musun? Sayfa: Ne görüyorsun? Kuşlar büyümüş ve görünüşleri değişmiş değil mi? İlk doğduklarına göre nasıl farklılıklar görüyorsun? Evet tüyleri var ve büyümeye başlamışlar. Sayfa: Burada da bir kelebek var. Kelebek ne renk? Kuşlar da büyümeye devam ediyorlar. Sayfa: Ne kadar da büyümüşler değil mi? Evet. Kanat çırpıyorlar. Yuva onlara dar gelmeye başlamış. Sence hemen uçabilmiş mi gel beraber okumaya devam edelim. Sayfa: Öncelikle uçamasa da çabasıyla uçabilmiş. Kuşun tüyleri ne renk? Sayfa: Kaç tane kuş uçabilmeyi öğrenmiş? Sayfa: Evet kuşlar uçuyor. Sence nerelere gidiyor olabilirler? Sayfa: Küçük kuşlardan hepsi gitmiş. Sence geri gelebilirler mi? Hepsinin nereye gitmiş olduğunu merak ettin mi? Neler hissediyordun şu anda? Kitap sana ne düşündürdü? ✓ Anneden çocuğa, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir. Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz) Etkileşimli kitap okuma sürecindeki aşamalar (BDGT) Değerlendirme Evet Hayır Konuşmayı Başlatma Çocuktan resimdeki nesneyi isimlendirmesini istediniz mi? Hikâyedeki karakterler hakkında sorular sordunuz mu? Değerlendirme Çocuğun verdiği cevabın doğru olup olmadığını değerlendirdiniz mi? Çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler verdiniz mi? Genişletme Çocuğun cevabını birkaç sözcük daha ekleyerek genişlettiniz mi? Tekrarlatma Çocuğun yanıtını tekrarlamasını istediniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu Konuşmayı başlatma ve sürdürme teknikleri Değerlendirme Evet Hayır Tamamlama Çocuktan hikâyedeki bir ifadeyi tamamlamasını istediniz mi? Hatırlama Çocuğa hikâyedeki karakterler ile ilgili sorular sordunuz mu? Çocuğa hikâyedeki olaylar hakkında sorular sordunuz mu? Açık uçlu sorular sorma Çocuktan resimde anlatılan olayı tanımlamasını istediniz mi? 5N 1K soruları sorma (Ne? Ne zaman? Nerede? Neden? Nasıl? Kim?) Resimdeki nesneye işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? Resimdeki eyleme işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? İlişkilendirme Hikâyeyi çocuğun yaşamından bir şey ile ilişkilendirdiniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu Kitabın Adı: Okuma Öncesini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz. Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların olmamasına, çocuğun tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına dikkat ettiniz mi? Değerlendirme Evet Hayır Çocuğun kitabın resimlerini rahatlıkla görebilmesi için, yan yana ya da sizin (annenin) kucağında kitabı rahatlıkla görebileceği bir oturma düzeni sağladınız mı? Kitabı okuma süresince çocuğa doğru tutup, çocuğun resimleri rahatça görebilmesini sağlamak için yan taraftan okumaya çalıştınız mı? Çocuğun öncelikle kitabın kapak resmine bakmasını istediniz mi? Kitabın ön kapağında neler gördüğünü sordunuz mu? Kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğunuza okudunuz mu? Kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekilerek hikâyede de ne olabileceğine dair çocuklara açık uçlu sorular sorup, çocuğa konuşma fırsatı vererek konuşma becerisinin geliştirilmesine yardımcı oldunuz mu? Bu hikâyede ne anlatılıyor olabilir? sorusunu çocuğunuza yöneltiniz mi? Kitabın arka kapağında neler görüyorsun? sorusunu çocuğunuza yönelttiniz mi? Çocuğun hikâye ile ilgili tahminleri alındıktan sonra dikkatlice dinlemesini istediniz mi? Okuma Sürecini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını açıkladınız mı? Değerlendirme Evet Hayır Sözcüklerin anlamlarını resimlerle ve materyaller ile desteklediniz mi? Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirecekleri örneklere verdiniz mi? Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını çocuk dostu terimler ile açıkladınız mı? Geçmiş deneyimler ile hikâyeyi desteklediniz mi? Çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini desteklediniz mi? Çocuğun yazı farkındalığı becerilerini desteklediniz mi? 5N 1K sorularını sordunuz mu? (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?) Çocuğa açık uçlu sorular sordunuz mu? Tekrarlar ve genişletmeler kullandınız mı? Cümle tamamlama sorularına yer verdiniz mi? Okuma Sonrasını Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Değerlendirme Evet Hayır Çocuğa okuduğunuz kitabın adını tekrar sordunuz mu? Kitapta kimlerin olduğunu sordunuz mu? Hikâyenin sonunda neler olduğunu sordunuz mu? Kitaba başka bir isim verilse ne olmasını isterdin? Sorusunu sordunuz mu? Hikâye çocuğun rahatça duyabileceği bir ses tonu ile okudunuz mu? Çocuğunuz istekli olursa hikâyeyi özetlemesini istediniz mi?
KELEBEKYazan: Anna Milbourne Resimleyen: Gathy Shimmen Yayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI Hedef Sözcük Anlamı Tırtıl kelebek kurtçuğunun yumurtadan çıktıktan sonra kelebek oluncaya değinki durumu. Girişmek Bir işi yapmak üzere eyleme geçmeye hazırlanmak ya da geçmek. Çizgili Üzerinde çizgi bulunan. Asılı Asılmış olan. Dantel Her türlü iplikle örülen ya da bir kumaşın kenarına işlenen, türlü biçimde, ince ve ağ görünümünde örgü. Hâlâ Şimdiye değin ya da söz konusu zamana değin, henüz. Süre Bir olayın başıyla sonu arasındaki belirli zaman parçası, başı ve sonu belli bir zaman aralığı, akıp giden zamanın içinde belli bir bölüm Deri Bazı hayvanların vücutlarını kaplayan en üst katman olup, altında barındırdığı kas ve organları koruyan doku tabakalarından oluşan bir örtü sistemi organıdır. Kılıf Bir şeyi korumak için üzerine geçirilen, kendi biçimine göre ve genellikle yumuşak bir şeyden yapılmış özel kap. Benek Herhangi bir şey üzerindeki ben (II) gibi leke, ufak leke. Uçsuz bucaksız Sonu görülemeyecek denli geniş olan. Sığmak Bir yere, bir kaba tümüyle girebilmek ya da bir şeyin içinden geçebilmek. Germek Bir şeyi, uçlarından ya da kenarlarından çekerek gergin bir duruma getirmek. Hedef Sesbirim: /K/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Kılıf kelimesinin başlangıç sesıne benek elimesinin son sesine vurgu yapılır). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Resimde neler görüyorsun?● Kitabın kapağında hangi hayvanı görüyorsun?● Bildiğin hayvanları söyler misin?● Doğayla ilgilenmeyi sever misin?● En çok hangi çiçeği seversin?● Daha önce hiç doğayla ilgili kitap okudun mu?● Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet yeşil. Yeşil rengi sana neleri hatırlatıyor? Çocuğun etrafında havada uçanlar neydi? Evet kelebek. Günlük hayatında kelebekleri nerelerde görüyorsun? Bu gördüğün kelebekler bu sayfadakine benziyor mu? Benzemiyorsa farkları nedir? Kaç farklı renkte kelebek görüyorsun? Evet bir kız. Kız ne yapıyor? Evet kelebeklere bakıyor. (Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA: ✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında yerde bulunan resim gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan tırtıl cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet, etrafta bir sürü tırtıl var ve hepsi çok acıkmış.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;● Yaprakları yiyen kim?● Tırtıl nerede uzun bir uykuya daldı?● Tırtıl ne zaman yaprak yemeyi bırakıyor?● Tırtıl neden kabuk değiştiriyor olabilir?● Nasıl kelebeğe dönüştüler?● Kaç tane tırtıl gördük?✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Bir yaprağın altına kıvrılıp derin bir…(uykuya)… dalıyor.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan doğa kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime kedi kelimesi ise kızın ve kedinin olduğu sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından doğa ve kelebek kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;● Doğaya ait hangi unsurları görüyorsun?● Hangi renklerde kelebekler gördün?● Tırtıllar yaprakların arasında ne yapıyor?● Kelebeklerin derin uykudan uyandığı zamanı gerçkete de görmüş müydün? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Kız ne yapıyordu?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen doğada nasıl vakit geçirmek isterdin? Hayvanları gözlemler misin?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?● Tırtılların yaprak yeme nedenleri ne olabilir?● Kelebek olmadan önce tırtıllar büyürken neler oluyordu?● Uykuya nerede dalmışlardı?● Tırtılın ördüğü kılıf neye benziyor sence?● Sen daha önce bu kılıfı gördün mü?● Kiminle doğada gözlem yapmak isterdin?● Bu kitap boyunca hangi hayvanı en çok gördün? ● Kitapta en çok sevdiğin kısım hangisiydi? Sayfa: Hangi hayvanı görüyorsun? Onunu adı bir tırtıl.. Tırtıllar nasıl haraket ederler? Evet sürünerek. Biz sürünerek hareket etsek nasıl olurdu? Burada kız ne yapıyor olabilir? Evet. Tırtılı izliyor. Onu gözlemliyor. Bakalım tırtıla neler olmuş. Sayfa: Bu sayfada neler görüyorsun? Evet yaprakla ve çiçekler var. Yaprakların şekli bozulmuş sanki, sence ne olmuş olabilir? Sayfa: Aa bak, bu sayfada yaprak yiyor gördün mü? Yan sayfadaki yaprakları kim yemiş olabilir? Sayfa: Burda kaç tane tırtıl var? Sence tırtıllar küçük mü büyük mü? Rnekleri neler? Sayfa: Burada tırtılların renkleri değişik gibi başka ne gibi b-farkları var birbirlerinden? Senin de arkadaşlarınla aranda farklılıklar var mı? Sayfa : Tırtıl çok yaprak yemiş değil mi? Senin de karnın çok yemekten şişmanladı mı hiç? Sayfa: Aa bak, tırtılın derisine bir şeyler oluyor sence neden böyle oldu? Tırtıl ne hissediyor olabilir? Sayfa: Bu sayfada tırtıl neden böyle durmuş olabilir? Sence nasıl orada asılı durabiliyor? Sayfa: Tırtılın derisine bak hangi renge dönmüş? Tırtıl orada ne kadar kalacak sence? Sayfa: Aa bak kılıfına neler oluyor? Kılıfındaki renklerin neler olduğunu biliyor musun? Sank artık kılıf değil gibi? Bu tırtıl neye benziyor? Sayfa: Bak çizgili tırtılın kanatları olmuş. Sen de kanatların olsun ister miydin? Sayfa: Bu sayfada ne kadar çok kelebek var değil mi? Kelebekleri sayalım mı? Hangi renkte bu kelebekler? Sayfa: Evet bak burada da kelebekler var. Bunları da sayslım mı? Hangi renkteki kelebek olmak isterdin? Sayfa: Balözü ne olabilir sence? Tadı nasıldır? Evet tatlıymış. Sayfa: Uykuya sen nasıl dalarsın? Kelebek uyurken nasılgörünüyor? Sayfa: Kelebek ne yapıyor? Sence bu beyaz şeyler ne olabilir? Neye benziyorlar? Sayfa: Bu yumurtalardan ne çıkacak sence? Sayfa: Bak doğru bilmişsin / Tahminimizden farklı çıktı. Hatırlıyor musun kitabın başında da kelebek olmadan önce de tırtıl görmüştük. Demek ki tırtıllar yumurtadan çıkıyor. Sayfa: Ne görüyorsun? Kız ne yapıyor? Evet şarkı söylüyor. Şarkı söylemeyi seviyor musun? En sevdiğin şarkı ne?Hadi o şarkıyı söyleyelim. Hangi hayvan var? Evet baykuş. Hangi renk? Evet turuncu. Sayfa: Ne görüyorsun? Kaç tane yıldız var? 1,2,3…13. Bu akşam yıldızlara bakalım mı? Bu sayfanın diğer sayfadan farkı ne ( o sayfayı tekrar gösterir)? Kitapta başından beri gündüz vaktiyken son üç sayfada gece var. Sayfa: Sence tırtıllar doğduktan sonra ne yapacaklardır? Sayfa: Bak küçük bir tırtıl bize bakarak ne yapıyor? . Bu kitap boyunca hangi hayvanı en çok gördün? En çok sevdiğin hangisiydi? ✓ Anneden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir. Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz) Etkileşimli kitap okuma sürecindeki aşamalar (BDGT) Değerlendirme Evet Hayır Konuşmayı Başlatma Çocuktan resimdeki nesneyi isimlendirmesini istediniz mi? Hikâyedeki karakterler hakkında sorular sordunuz mu? Değerlendirme Çocuğun verdiği cevabın doğru olup olmadığını değerlendirdiniz mi? Çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler verdiniz mi? Genişletme Çocuğun cevabını birkaç sözcük daha ekleyerek genişlettiniz mi? Tekrarlatma Çocuğun yanıtını tekrarlamasını istediniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu Konuşmayı başlatma ve sürdürme teknikleri Değerlendirme Evet Hayır Tamamlama Çocuktan hikâyedeki bir ifadeyi tamamlamasını istediniz mi? Hatırlama Çocuğa hikâyedeki karakterler ile ilgili sorular sordunuz mu? Çocuğa hikâyedeki olaylar hakkında sorular sordunuz mu? Açık uçlu sorular sorma Çocuktan resimde anlatılan olayı tanımlamasını istediniz mi? 5N 1K soruları sorma (Ne? Ne zaman? Nerede? Neden? Nasıl? Kim?) Resimdeki nesneye işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? Resimdeki eyleme işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? İlişkilendirme Hikâyeyi çocuğun yaşamından bir şey ile ilişkilendirdiniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu Kitabın Adı: Okuma Öncesini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz. Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların olmamasına, çocuğun tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına dikkat ettiniz mi? Değerlendirme Evet Hayır Çocuğun kitabın resimlerini rahatlıkla görebilmesi için, yan yana ya da sizin (annenin) kucağında kitabı rahatlıkla görebileceği bir oturma düzeni sağladınız mı? Kitabı okuma süresince çocuğa doğru tutup, çocuğun resimleri rahatça görebilmesini sağlamak için yan taraftan okumaya çalıştınız mı? Çocuğun öncelikle kitabın kapak resmine bakmasını istediniz mi? Kitabın ön kapağında neler gördüğünü sordunuz mu? Kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğunuza okudunuz mu? Kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekilerek hikâyede de ne olabileceğine dair çocuklara açık uçlu sorular sorup, çocuğa konuşma fırsatı vererek konuşma becerisinin geliştirilmesine yardımcı oldunuz mu? Bu hikâyede ne anlatılıyor olabilir? sorusunu çocuğunuza yöneltiniz mi? Kitabın arka kapağında neler görüyorsun? sorusunu çocuğunuza yönelttiniz mi? Çocuğun hikâye ile ilgili tahminleri alındıktan sonra dikkatlice dinlemesini istediniz mi? Okuma Sürecini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını açıkladınız mı? Değerlendirme Evet Hayır Sözcüklerin anlamlarını resimlerle ve materyaller ile desteklediniz mi? Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirecekleri örneklere verdiniz mi? Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını çocuk dostu terimler ile açıkladınız mı? Geçmiş deneyimler ile hikâyeyi desteklediniz mi? Çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini desteklediniz mi? Çocuğun yazı farkındalığı becerilerini desteklediniz mi? 5N 1K sorularını sordunuz mu? (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?) Çocuğa açık uçlu sorular sordunuz mu? Tekrarlar ve genişletmeler kullandınız mı? Cümle tamamlama sorularına yer verdiniz mi? Okuma Sonrasını Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Değerlendirme Evet Hayır Çocuğa okuduğunuz kitabın adını tekrar sordunuz mu? Kitapta kimlerin olduğunu sordunuz mu? Hikâyenin sonunda neler olduğunu sordunuz mu? Kitaba başka bir isim verilse ne olmasını isterdin? Sorusunu sordunuz mu? Hikâye çocuğun rahatça duyabileceği bir ses tonu ile okudunuz mu? Çocuğunuz istekli olursa hikâyeyi özetlemesini istediniz mi?
HİKAYE MAKİNESİYazan: Tom McLaughlinYayınevi: Tübitak Popüler Bilim Kitapları Hedef Sözcük Anlamı Makine Gücü kullanarak iş yapan araç. Birdenbire Beklenmeyen bir anda. Hikâye Bir olayın yazılı ya da sözlü olarak anlatılması. Resim Var olan her şeyin boyalarla ve kalemlerle çizilmesi. Sade Süslü olmayan. Harf Dildeki bir sesi gösterir ve kelimeleri oluşturur. Fark Etmek Anlamak. Düğme Üzerine basıldığında elektrikle makinenin çalışmasını sağlayan eşya. Kelime Harflerden oluşan anlamlı sözcükler. Değil Olumsuz cümlelerde kullanılma amacı olan sözcük. Gerçekten Belirten. Bozulmak Bir daha yaptığını yapamaması. Durmadan Sürekli devam eden. Karışmak Dağılmak. Hedef Sesbirim: /K/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Kar, kurbağa ve kömür kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır).OKUMA ÖNCESİNDE:✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir. ✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Resimde neler görüyorsun?· Kitabın kapağında neler çizilmiş?· Çizilenlerden hangilerini bilmediğini söyler misin?· Resim yapmayı sever misin?· En çok hangi rengi seversin ?· Hiç bu çocuk gibi resim yaptın mı?· Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir? ✓ Kapak: “Aa bak bir sürü resimler çizilmiş. Neler çizilmiş bakalım mı beraber? Evet, bir tren, roket, uçurtma, fil, zürafa çizilmiş. Peki, bu çocuk ne yapıyor? Resimleri çizmiş. Nasıl çizmiş sence? Çocuğun önündekini daha önce gördün mü? Sen resim çizerken ne ile çiziyorsun? Resim çizerken ne kullanırız? Boya, kalem! Doğru ama burada çocuk boyamamış değil mi?(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir). ✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA:✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında çocuk gösterilerek “Çocuk burada ne yapıyor olabilir? Sorusu örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan bir şey arıyor cevabı geldiyse “Evet bir şey arıyor” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan, bir şey arıyor cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet çocuk bodrumda bir eşya arıyor olabilir.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir. ✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;· Kim makineyi buldu?· Kerem makine bozulunca nasıl devam etti?· Makineyi nerede bulmuştu?· Makinede neden çalışamaz hale gelmişti?· Kerem harflere bakarken ne görmüştü?· Kerem ne zaman resmi yapanın kendisi olduğunu buldu?✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Sonra Kerem harflere bakarken bir şey gördü: …(bir resim!)…” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir. ✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan makine kelimedi ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “e” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime resim kelimesi ise çocuğun kendisinin resim çizdiğini fark ettiği sayfa gösterilerek ve kitaptaki resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından makine ve resim kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;· Resim nasıl yapılır biliyor musun?· Daha önce resim yaptın mı?· Hiç resim yapan bir makine gördün mü?· Hikaye makinesi nasıl bir eşya bana tarif eder misin? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Çocuklar kardan adamın burnuna ne takıyordu?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir. ✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen karda nasıl vakit geçirmek isterdin? Arkadaşlarınla mı vakit geçirmek isterdin?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Annenin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?· Harfler neden birbirine karışıyordu?· Kitaptaki görsellerdeki kelimeler neye benzer?· Kelimeler ile neler yapılabilir?· Hikâye makinesi neler yapabilir?· Kerem hikâye makinesini nerden buluyor? Şeklinde olabilir. 1. Sayfa: “Keremle tanışın.Kerem br şeyler bulmayı çok seven bir çocuktu.” “Aa, Kerem’i görüyor musun, sence ne bulmuş olabilir? Şaşkın mı sence korkmuş olabilir mi?” 2. Sayfa: “Ve günün birinde bir makine buldu.” Makinenin olduğu kutudan neler çıktığını görüyor musun? Aa, kutunun yanında hangi hayvan var? O kadar eşyanın içinden makineyi bulunca Kerem ne kadar da şaşırmış değil mi? Bu makine ne işe yarıyor olabilir. Nasıl çalışıyordur sence? 3. Sayfa: ‘‘Bu makinenin açma-kapama düğmesi yoktu. Yanıp sönen bir ışığı ya da sesi de yoktu.” Bak Kerem de bulamamış hala ne olduğunu. 4. Sayfa: “Kerem şaşırmıştı. Acaba bu makine ne işe yarıyor. Tak! Tak!” Bak şurada uzattığı bir sopa var. Sopanın ucundaki el ile dokunuyor ve çıkan sese bak tekrar Tak! Tak!” Sence neler oluyor, üstüne dokununca sesler çıktı. Ne sesi olabilir? 5. Sayfa: “‘Sonra makine birdenbire çalışıverdi."Aa bak Kerem makinenin üstüne oturmuş. Makinedeki kâğıdı gördün mü? Üstünde bir şeyler var gibi ne olabilir sence?” 6. Sayfa: “Makine harfler çıkarıyordu. Harfler de kelimeleri oluşturuyordu. Belki de bu bir hikaye makinesiydi.” Bak havadaki kelimeleri görüyor musun? Aa, çok karışık gibi ve her tozlanmış galiba Kerem ne yapıyor? 7. Sayfa: “Ancak Kerem’in harflerle arası pek iyi değildi.” Harflerle arası neden iyi değil acaba? 8. Sayfa: “Yeni bir kar topunu yerde yuvarlayıp diğerinin tepesine koyduğunuzda bir kardan adam yapmış olursunuz. Gözlerini yapmak için kömür parçaları, burnunu yapmak için havuç kullanabilirsiniz. Son kardan adam yapışımızı hatırlıyor musun? Gözleri için farklı bir şey kullanmıştık, ne olduğunu hatırlıyor musun? Aa bak, çocuklardan bir tanesi atkısını kardan adama veriyor, sence hangi şapka yakışır kardan adama? 9. Sayfa: “Elinden geleni yapıyordu ama sürekli harfler birbirine karışıyordu.” 10. Sayfa: SADECE RESİM. Aa bak Kerem’n elinde bir büyüteç var sanırım harflerdeki yanlışlara bakıyor. 11. Sayfa: “Sonra Kerem harflere bakarken bir şey gördü: bir resim.” (Burada çocuktan ne olduğunu tahmin etmesi istenebilir ve tamamlama sağlanabilir.) Buradaki resim nerede ben göremedim. AA bak burada gülümseyen bir şey var. Sanki harflerin arasına saklanmış gibi gördün mü? 12. Sayfa: “Böylece Kerem resim yapmaya başladı…” Ne kadar çok resim yapmış değil mi? Bak sence neler çizmiş olabilir? 13. Sayfa: Ve bu o kadar hoşuna gitti ki durmadan resim yaptı.” Aa bir roket var, kocaman da bir gemi sen de gördün mü? 14. Sayfa: ‘‘Büyük resimler, küçük resimler, kalabalık resimler ve sade resimler yaptı. Resimlerinin en güzel yanı ise hepsinin bir hikâye anlatıyor olmasıydı.” Aa bu sayfada Kerem kendisini çizmiş gibi. Hangisi kızgın bulabilir misin?” 15. Sayfa: “Belki de bu makine gerçekten hikâye makinesiydi.” Sen ne düşünüyorsun. Hikâye makinesinden başka da bir şey olabilir mi? 16. Sayfa: “Fakat çok geçmeden işler sarpa sardı.” Eyvah makineye ne oldu böyle. Bozulmuş mu? Neden bozulmuş olabilir sence? 17. Sayfa: “Kerem makineyi o kadar çok kullanmıştı ki sonunda makine çalışamaz hale geldi.” Zavallı makine, Kerem de üzülmüş. Tamir olacak mı geri acaba? 18. Sayfa: “Makine bozulmuştu! Yani artık ne resim ne de hikâye vardı. Kerem çok üzgündü.” 19. Sayfa: SADECE RESİM. Makine bir de su içinde kaldı. Hiç tamir olmayacak gibi değil mi? Sen de mi üzüldün? Kerem ne yapacak olabilir sence? 20. Sayfa – 21. Sayfa: “Ama sonra Kerem yeni bir şeyler buldu ve o anda çok önemli bir şey fark etti.” Hatırladın mı kitabın başında Kerem’in bir şeyler bulmayı çok sevdiğinden bahsedilmişti. Yine bir şeyler arıyor. Sence neler bulmuş olabilir. Bak ben bir tane boya gördüm yerde. Sen resimde neler görüyorsun. 22. Sayfa-23. Sayfa: “Aslında tüm bu hikayeleri makine değil…” Aa makine değil mi? Kim yapıyor bu resimleri? Tahminin var mı? Bak resme resimdeki çocuk Kerem mi yoksa? Resimde neler var başka? 23. Sayfa-24. Sayfa: “…kendisiydi ve doğrusu bu işte pek fena sayılmazdı!” Bak aslında Kerem çizmiş demek bütün resimleri. Resimler de hikâyeyi oluşturmuş sanki. Hangi resimleri daha önce görmüştük, gösterebilir misin? Resim yapmak sence de eğlenceli mi? Beraber resim yapmamızı ister misin? ✓ Anneden çocuğa son olarak, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir. Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz) Etkileşimli kitap okuma sürecindeki aşamalar (BDGT) Değerlendirme Evet Hayır Konuşmayı Başlatma Çocuktan resimdeki nesneyi isimlendirmesini istediniz mi? Hikâyedeki karakterler hakkında sorular sordunuz mu? Değerlendirme Çocuğun verdiği cevabın doğru olup olmadığını değerlendirdiniz mi? Çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler verdiniz mi? Genişletme Çocuğun cevabını birkaç sözcük daha ekleyerek genişlettiniz mi? Tekrarlatma Çocuğun yanıtını tekrarlamasını istediniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu Konuşmayı başlatma ve sürdürme teknikleri Değerlendirme Evet Hayır Tamamlama Çocuktan hikâyedeki bir ifadeyi tamamlamasını istediniz mi? Hatırlama Çocuğa hikâyedeki karakterler ile ilgili sorular sordunuz mu? Çocuğa hikâyedeki olaylar hakkında sorular sordunuz mu? Açık uçlu sorular sorma Çocuktan resimde anlatılan olayı tanımlamasını istediniz mi? 5N 1K soruları sorma (Ne? Ne zaman? Nerede? Neden? Nasıl? Kim?) Resimdeki nesneye işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? Resimdeki eyleme işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? İlişkilendirme Hikâyeyi çocuğun yaşamından bir şey ile ilişkilendirdiniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu Kitabın Adı: Okuma Öncesini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz. Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların olmamasına, çocuğun tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına dikkat ettiniz mi? Değerlendirme Evet Hayır Çocuğun kitabın resimlerini rahatlıkla görebilmesi için, yan yana ya da sizin (annenin) kucağında kitabı rahatlıkla görebileceği bir oturma düzeni sağladınız mı? Kitabı okuma süresince çocuğa doğru tutup, çocuğun resimleri rahatça görebilmesini sağlamak için yan taraftan okumaya çalıştınız mı? Çocuğun öncelikle kitabın kapak resmine bakmasını istediniz mi? Kitabın ön kapağında neler gördüğünü sordunuz mu? Kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğunuza okudunuz mu? Kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekilerek hikâyede de ne olabileceğine dair çocuklara açık uçlu sorular sorup, çocuğa konuşma fırsatı vererek konuşma becerisinin geliştirilmesine yardımcı oldunuz mu? Bu hikâyede ne anlatılıyor olabilir? sorusunu çocuğunuza yöneltiniz mi? Kitabın arka kapağında neler görüyorsun? sorusunu çocuğunuza yönelttiniz mi? Çocuğun hikâye ile ilgili tahminleri alındıktan sonra dikkatlice dinlemesini istediniz mi? Okuma Sürecini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını açıkladınız mı? Değerlendirme Evet Hayır Sözcüklerin anlamlarını resimlerle ve materyaller ile desteklediniz mi? Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirecekleri örneklere verdiniz mi? Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını çocuk dostu terimler ile açıkladınız mı? Geçmiş deneyimler ile hikâyeyi desteklediniz mi? Çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini desteklediniz mi? Çocuğun yazı farkındalığı becerilerini desteklediniz mi? 5N 1K sorularını sordunuz mu? (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?) Çocuğa açık uçlu sorular sordunuz mu? Tekrarlar ve genişletmeler kullandınız mı? Cümle tamamlama sorularına yer verdiniz mi? Okuma Sonrasını Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Değerlendirme Evet Hayır Çocuğa okuduğunuz kitabın adını tekrar sordunuz mu? Kitapta kimlerin olduğunu sordunuz mu? Hikâyenin sonunda neler olduğunu sordunuz mu? Kitaba başka bir isim verilse ne olmasını isterdin? Sorusunu sordunuz mu? Hikâye çocuğun rahatça duyabileceği bir ses tonu ile okudunuz mu? Çocuğunuz istekli olursa hikâyeyi özetlemesini istediniz mi?
KİTAPLARI ÇOK SEVEN ÇOCUKLARYazan: Peter CarnavasÇeviri: Şermin Korkusuz AslanTasarım: Celeste VlokYayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI Hedef Sözcük Anlamı Araba Dört tekerli, motorlu küçük taşıt. Kitap Basılı ya da el yazılı kâğıt yaprakların ciltli ya da ciltsiz olarak bir araya getirilmiş biçimi. Akıl Düşünme, kavrama, anlama yetisi. Saçmak Bir şeyi ortalığa dağıtmak, dökmek, serpmek. Yan yana Biri ötekinin sağında ya da solunda olarak, birbirinin yanında, birlikte. Destek Üzerine bir şey koymaya, oturtmaya, tutturmaya yarar araç. Tıka Basa Hiç boş yer kalmayacak kadar sıkıca bastırıp doldurmak. Kaymak Kaygan bir yüzey üzerinde birdenbire dengesini yitirmek, böyle bir yüzeyde dengesini yitirerek düşmek. Boşluk İçinde ya da üzerinde hiçbir şey bulunmama, boş olma durumu. Kütüphane Kitapların saklandığı yer. Kapak Kapamaya yarayan parça. Yuva Genellikle ailenin oturduğu ev, aile ocağı. Dizmek Yan yana, arka arkaya ya da üst üste sıralamak. Yer Üzerinde gezinilen, ayakla basılan taban. Hedef Sesbirim: /A/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Yuva, tıka basa ve araba kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir. ✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Resimde neler görüyorsun?· Kitabın kapağında kimleri görüyorsun?· Bu kadar çok kitabı bir arada gördün mü?· Kitapları sever misin?· En çok hangi kitabı seversin?· Bir kütüphaneye daha önce gittin mi?· Hangi tür kitabın olsun istersin?· Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir). ✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA:✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki kitap resmi gösterilerek “Bunlar nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan kitap cevabı geldiyse “Evet bu bir kitap.” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kitap cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet kızın taşıdıkları kitap.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir. ✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;· Kitabın ilk sayfasında kimi gördük?· Leyla’nın çantasındaki kitap nereden gelmişti?· Evlerinin içi nasıldı?· Ailedeki herkesin arasında neden boşluk olmuştu?· Leyla’nın çantasından ne düşmüştü?· Aile birbirine en zaman yaklaştı?✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Lambanın altında birbirlerine sokulup …(öyküyü)… dinlediler..” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir. ✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan kitap kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “a” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime kütüphane kelimesi ise kitap ve kütüphanenin bir arada göründüğü sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından kitap ve kütüphane kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;· Kitaplar nasıl kitap haline gelir biliyor musun?· Daha önce kütüphane gördün mü?· Hiç kütüphaneden kitap aldın mı?· Kütüphane nasıl bir yer sence tarif edebilir misin? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Kitapları nasıl taşıyorlardı?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir. ✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen de kitaplarını vermek zorunda kalsaydın ne hissederdin? Kitaplarını kütüphaneye bağışlar mıydın?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Annenin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?· Leylalar neden kitaplardan vazgeçmek zorunda kalmıştı?· Leyla’nın kardeşinin adı neydi?· Kitapları götürdüklerinde evde neler oldu?· Kitapta köpekten başka hangi hayvanlar vardı?· Kitaptaki ailenin neleri yoktu?· Erenlerin evinde hangi hayvanlar vardı?· Kitaplar gidince herkes nasıl hissetmişti?· Leyla’nın çantasından düşen kitap onlara ne hissettirmiş olabilir?· Kitabı sabaha kadar okuyup yakınlaştıktan sonra ne kararı almışlardı? · Sen de kütüphaneye gitmek ister misin? şeklinde olabilir. 1. Sayfa: Aa bu tavuk da kimin acaba?2. Sayfa: Buradaki çocukların galiba. Sadece tavukları mı var? Resimde başka neleri olduğunu görüyorsun?3. Sayfa: Bak Eren ve Leyla’nın televizyonuna kartondan bir televizyon çalışır mı sence? 4. Sayfa: Babaları ne sürüyor? Çocuklar ne yapıyor? Sizin de böyle bir aracınız var mı? Baban seni ne ile gezmeye götürüyor? 5. Sayfa: Aa bak evleri ne kadar farklı. Böyle evlerin bir simi var biliyor musun? Karavan deniyor ve bu evler hareket edebiliyor. Ne kadar da ilginç değil mi?6. Sayfa: Bak Leyla kitap okuyor. Anne işerini yaparken baba da dinleniyor. Ağacı ne de güzel süslemişler. Kediyi fark ettin mi nereye çıkmış öyle Aa!7. Sayfa: Evin içine bak. Eren kitapların üstüne oturmuş. Bu kadar çok kitabın olsa sen ne yapardın?8. Sayfa: Leyla da Eren gibi çıkmış kitapların üstüne. Pek de hareket edecek yer kalmamış sanki ne dersin? Böyle bir evde yaşamak ister miydin?9. Sayfa: Aa, bak bu kadar kitap olunca eşyalara destek yapıp her yere koymuşlar. Sence doğru mu bu davranış. Sen okuyup bitirdiğin kitapları ne yapıyorsun?10. Sayfa: Bu kadar çok kitap birikirse ne yapmayı planlarsın? Bak Eren’in oturacak yeri bile kalmamış galiba. 11. Sayfa: Aa ne kadar da çok artmış kitapları. Hareket bile edemiyorlar sanki değil mi?12. Sayfa: Artık evden de taşmış kitaplar. Kedi ve tavuk bile sığamamış. Sence bu durumda ne yapmalılar. Sen olsan onlara ne önerirdin?13. Sayfa: Aa, kitapları yüklemekten çok yorulmuşlar sanki? Sence kitapları gönderirken ne hissediyor olabilirler?14. Sayfa: Kitapları babanın taşıması çok zor gibi değil mi? Bu sayfaya bakınca ne düşündün. Sence başka nasıl taşıyabilirlerdi?15. Sayfa: Eren’in burada yaşadığı sıkıntı sence ne? Kitaplar olsa Eren sorunu nasıl çözerdi?16. Sayfa: Herkes üzgün gibi görünüyor Eren ve annesinin arasındaki mesafede uzak gibi değil mi?17. Sayfa: Bak Leyla ve babası için de öyle neden bu kadar boşluk olmuş sence? Nasıl hissediyor olabilirler? Bu sayfaya bakınca sen neler hissettin? 18. Sayfa: Aa, bak Leyla’nın okul çantasından neler düşmüş sence? Ellerindeki ne? Evet, bir kitap. Sence Leyla bu kitabı nerden bulmuş olabilir? 19. Sayfa: Bak herkes yan yana gelmiş. Sence burada kitabın etkisi olmuş mudur?20. Sayfa: Kitaptan hiç gözlerini ayırmadan hareket ediyorlar sence ne ilgilerini bu kadar çekmiş olabilir?21. Sayfa: Aa bak, herkes birleşmiş. Burada bütün aileyi görmek sana ne hissettirdi? Sen de ailecek kitap okunmasından hoşlanır mısın?22. Sayfa: Aa şehrin tüm ışıkları sönmüş, her ev uyumuş galiba. Sen gece hiç uyanık kaldın mı? Ne olduğunda bütün gece uyumamıştın?23. Sayfa: Aa bir tek onların evlerinde ışıklar kalmış gördün mü? Sence neden uyumamışlar?24. Sayfa: Ayy bak nasıl da uyuyakalmışlar. Kitaba dalmışlar bütün gece. Sen hiç yatağından başka yerde uyuyakaldın mı? Bu görüntü nasıl hissettirdi sana?25. Sayfa: Yola koyulmuşlar. Nasıl görünüyorlar? Sence nereye gidiyor olabilirler? 26. Sayfa: Aa, ne kadar da büyük burası. Çok da kitap var. Sen daha önce böyle bir yer gördün mü? Bak resimlerde ne kadar da çok insan var. Burası bir kütüphane. İnsanlar kitap alıp kitap veriyorlar. Sen de kütüphaneye gitmek ister misin?27. Sayfa: Bak onlar çok mutlular çok da bir şeyleri yok kitaplar onların en büyük mutluluğu. Seni en çok mutlu eden ne? ✓ Anneden çocuğa, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.
ŞEHİRDEKİ SON AĞAÇYazan: Peter CarnavasÇeviri: Şermin Korkusuz AslanTasarım: Nicholas PikeYayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI Hedef Sözcük Anlamı Şehir Nüfusunun çoğu ticaret, sanayi ya da yönetimle ilgili işlerle uğraşan, tarımsal etkinliklerin olmadığı yerleşim alanı, kent. Beton Beton inşaat sektöründe en çok kullanılan ve çimento ile üretilen bir yapı malzemesidir. Ağaç Ormanlarda doğal olarak yetişen veya emekle yetiştirilen, en az 8 metre boy yapabilen, yaşı ve çapı ne olursa olsun kökü, gövdesi ve tepesi olan yerli veya yabancı (egzotik) kökenli odunsu bitkiler. Sokak Yerleşim bölgelerinde, iki yanında evler olan, caddeye oranla daha dar veya kısa olabilen yol. Bina Bina; içinde barınmak veya başka amaçlarla kullanmak üzere dayanıklı malzemelerden inşa edilen, kapalı ve genellikle çok bölmeli yapı. Unutmak Belleğinde kalmamış olmak, aklından çıkıp gitmek, aklında kalmamak, anımsamamak. Anlık Kısa süren, bir an içinde olan, enstantane Akıl Düşünme, kavrama, anlama yetisi. Ortadan Kaybolmak Nereye gittiği bilinmemek, sezdirmeden gitmek, görünmez hâle gelmek. Bomboş Üzerinde ya da içinde hiçbir şey olmayan, bütünüyle boş, büsbütün boş, ıpıssız. Yaprak Bitkilerde solunum, karbon özümlenmesi, terleme gibi olayların oluştuğu, çoğu klorofilli, yeşil ve türlü büyüklük ve biçimdeki bölümler. Yürek Yürek kelimesi anlam olarak kalp demektir. Mecaz anlamda ise here hangi bir olarak karşısında alınan cesaret ve korkmamam anlamındadır. Nihayet Sona erme, varma. Üstelik Ayrıca, bir de, bundan başka. Yer Üzerinde gezinilen, ayakla basılan taban. Çözüm Bir güçlüğü giderme çaresi, hal çaresi. Hedef Sesbirim: /A/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Akıl, anlık ve ağaç kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir. ✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Resimde neler görüyorsun?· Kitabın kapağında hangi hayvanı görüyorsun?· Kitabın kapağındaki gibi büyük bir ağaç gördün mü?· Ağaçları sever misin?· En çok hangi ağacı seversin?· Bir ağacın nasıl dikildiğini izledin mi?· Hangi tür ağacın olsun istersin?· Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir). ✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA:✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki ördek resmi gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan ördek cevabı geldiyse “Evet bu bir ördek.” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan ördek cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet Eray’ın kafasının üzerinde başı yeşil bir ördek var” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir. ✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;· Kim renksiz şehirde yaşıyordu?· Şehrin son ağacı neredeydi?· Ağaç ne zaman ortadan kayboldu?· Neden ağaç ortadan kaybolmuş olabilir?· Eray nasıl bir çözüm buldu?· Eray ve şehirdeki insanlar ağaçlar ile ilgili n?✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Fakat bir gün, Eray öylece …(bisikletine)…atladı.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir. ✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan şehir kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “ş” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime ağaç kelimesi ise ağacın ilk göründüğü sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından şehir ve ağaç kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;· Şehirlerde neler olur biliyor musun?· Daha önce büyük bir ağaç gördün mü?· Hiç ağaç diktin mi?· Ağaçlar nasıl yetiştirilir tarif eder misin? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Eray nasıl bir çözüm bulmuştu?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir. ✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Senin çok sevdiğin bir şeyin kaybolsaydı ne yapardın? Kaybettiğin şey hakkında nasıl biz çözüm üretirdin?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Annenin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?· Ağaç ortadan kaybolunca Eray ne hissetmişti?· Şehir nasıl bir yerdi?· Şehirde neden son ağaç kalmış olabilir?· Kitapta Eray’ın hayvanı neydi?· Eray’ın bulduğu çözümle insanlar neler yapmıştı?· Sen de bir ağaç dikmek ister misin? şeklinde olabilir. 1. Sayfa: Aa, ben burada binalar görüyorum. Sen de görüyor musun? Peki çevrende de binalar böyle mi? Bak Eray’ın başındaki hayvana, tanıyor musun bu hayvanı? 2. Sayfa: Binalar sence böyle renksiz mi olur? Sen nasıl binalar gördün? 3. Sayfa: Bak burada otobüsler bile renksiz, senin yaşadığın şehirde nasıl? 4. Sayfa: Işıkların bile rengi yok gibi böyle bir şehirde yaşamak ister miydin? Renkleri sever misin? En çok hangi rengi seversin? Bak tek renkli olan Eray, bsikleti ve ördeği. Sence neden böyle çizilmiş? 5. Sayfa: Bak, buradaki teyze de renkli gibi? Üstündeki renkleri tanıyor musun? Duvardaki fotoğraflarda neler var biliyor musun? Sen de resim çizmeyi sever misin? Peki fotoğraf çektin mi daha önce? 6. Sayfa: Sence Eray nereye gidiyor olabilir? Senin de bisikletin var mı? Sen nereye gitmeyi seviyorsun? 7. Sayfa: Bak Eray ne hissediyor sence? Binalar çok renksiz ama renkli bir şeyler görmüşler. Neydi bu gördükleri? Evet, kocaman yeşil bir ağaç. 8. Sayfa: Bak, bu resimde ağaç nasıl görünüyor binaların arasında? Sen ne hissettin bu resme bakınca? 9. Sayfa: Aa bak Eray nerelere çıkmış? Ağaca tırmanmış. Ben de küçükken tırmanmıştım. Sen ağaca çıktın mı daha önce? Ne hissettin peki/ Çıkmış olsan ne hissederdin sence? 10. Sayfa: Eray burada ne yapıyor? Ağaçta kitap okuyor. Kitap okurken ve ağaçtayken her şeyi unutup o anı düşünüyormuş. Senin her şeyi unuttuğun sadece bir şeyi yaptığın zamanlar oldu mu? Mesela kitap okumak gibi oyun oynamak gibi işleri örnek verebilirim sana. 11. Sayfa: Eray da ağacın yanına gelince her şeyi unutup sadece ağacı düşünüyormuş. Ben de güzel bir manzara görünce Eray gibi oluyorum. Sen başka ne zamanlarda böyle düşünürsün? 12. Sayfa: Bak Eray’a çok huzurlu görünüyor. Sence başka ne hissediyor olabilir? 13. Sayfa: Bak, Eray nerede? Ördek neye bakıyor olabilir? Sence iyi bir şey mi kötü bir şey m oldu? 14. Sayfa: Başka ne gibi tahminlerin var? Neler olmuş olabilir? 15. Sayfa: Eray da yok hala ortada. Ah! Ağaç ortadan kaybolmuş. Kitap öyle söylüyor. Nasıl olabilir sence? 16. Sayfa: Bak Eray burada. Ne hissediyor sence? Ne yapıyor burada? Üzerine yattığı şey neye benziyor? Ağaca bunu kim yapmış olabilir? Sen böyle bir durumla karşılaşsan ne yapardın ve ne hissederdin? Ben çok üzülürdüm. Ağaçlar dünyamız için önemli. Onlar havamızı temizler. Sağlıklı bir şekilde nefes almamızı sağlar ve çevremizi de güzelleştirirler. Biliyor musun, yağmurun yağmasında da çok önemli rolleri var. Ah ağaç nereye gitmiş böyle? Kim yaptı acaba? 17. Sayfa: Bak, Eray ne kadar mutsuz görünüyor. Ördek de öyle değil mi? Sen nasıl hissedersin Eray yerinde olsan. Ne düşünürdün? 18. Sayfa: Eray bisikletine binmiş ama nereye gidiyor olabilir? Artık gidip göreceği onu mutlu eden ağaç da yok. Sence ne yapıyor olabilir? 19. Sayfa: Bak Eray ağacın gövdesine oturmuş ama mutlu gibi görünüyor sence neden mutlu olmuş olabilir? Ah! Bak burada bir şey var. Bunun ne olduğunu biliyor musun? Evet, bu ağaçtan geriye kalan bir dal parçası. Üstünde yeşil yaprakları var. Sence Eray’ın aklına fikir olarak ne gelmiş olabilir. Hem de onu mutlu eden… 20. Sayfa: Eray ve ördek ellerinde dal ile nereye bakıyor sence? Ne yapmayı planlıyor olabilirler? Senin böyle bir dalın olsa ne yapardın? 21. Sayfa: Bak Eray eldiven giyiyor. Bu sayfada neler yapıyorlar? Neler görüyorsun? Sen de bir bitki dikmek ister misin? Bitkin olsa ne hissederdin? 22. Sayfa: Neyin içine dikmiş sence ağacın dalını? Sen nereye dikmek isterdin? Sence bitkileri sulamak neden önemli? 23. Sayfa: Denizlerin daha da büyüğünde yaşıyor bu kaplumbağa ve diğer suda yaşayan canlılar. Bu büyük denizlere ne dendiğini biliyor musun? Evet, okyanus deniyor. Sence hangi balıklar yaşıyor olabilir? 24. Sayfa: Aa şehirden uzaklaşmışlar mı? Nereye gidiyor olabilirler sence? Sana uzağa gitmek ne hissettiriyor? 25. Sayfa: Bak meğer bisikletine dikmiş dalı. Sen bu fikri nasıl buldun? Bence güzel bir fikir olmuş ama ağaç çok büyürse ne yaparlar o zaman? 26. Sayfa: Sonra güzel bir şey olmuş kitap bize öyle fısıldıyor. (Burada çocuğun kulağına fısıldayarak ve mutlu bir şekilde söylenebilir.) 27. Sayfa: Aa, küçük bir çöpün içinden de yapraklar çıkmış. Nasıl görünüyor bu sayfa? Sence oradan gerçekten de çıkabilir mi böyle bitkiler? 28. Sayfa: Aa bu sayfaya bak. Her yer yeşillenmiş. Renksiz binaları gördüğümüz ilk sayfalardan sonra bu sayfa sana ne hissettirdi? Neler görüyorsun sayfada? Bak bu o gördüğümüz şemsiyeli renkli kıyafetli teyze değil mi? Şemsiyesine de bak. 29. Sayfa: Her yerden minik ağaç fidanları çıkmış. Her yere dikmişler. Sen böyle bir şehirde mi yoksa ağaçsız bir şehirde mi yaşamak isterdin. Sence en çok hangisiyle ağaç yetiştirmek iyi olabilir? 30. Sayfa: Bak Eray çok huzurlu görünüyor. Sence neden? Artık ağacını ve mutluluğunu her yere taşıyabiliyormuş. Seni en çok mutlu eden şey ne? Seni mutlu eden şeyleri yanında götürmek istersen neyle götürürdün? 31. Sayfa: Bak minik bir kutu daha fidanlar çıkarmış. Kitabı nasıl buldun. Bu sayfadaki fotoğraf sana ne hissettirdi?
Wed, 07 Ağs 2024
- Etkileşimli Kitap