Örnek Kitap Okuma Rehberi - 7

DENİZ KIYISINDA

Yazan: Anna Milbourne

Resimleyen: Erica Jane Waters
Çeviri: Şeyma Bayrak Salantur

Yayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI

Hedef Sesbirim: /D/

Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Derin, Deniz kabuğu gibi sözcüklerin ilk seslerine vurgu yapılarak kullanılır.).

OKUMA ÖNCESİNDE:

✓         Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.

✓         Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.

✓         Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.

✓         Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Resimde neler görüyorsun?

●      Kitabın kapağında hangi canlıları görüyorsun?

●      Sence bu yıldızlar gökyüzündeki yıldızlar gibi midir?

●      Doğayla ilgilenmeyi sever misin?

●      En çok hangi deniz canlısını seversin?

●      Daha önce hiç denizle ilgili kitap okudun mu?

●      Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?

Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet mavi. Mavi rengi sana neleri hatırlatıyor? Evet köpek ve çocuk var. Peki burada ne yapıyor olabilirler? Suya bakıyorlar ve bir su birikintisi baktıkları. Günlük hayatında su birikintisini denizlerin olduğu yerden başka bir yerde gördün mü? Ben mesela yağmurdan sonra yerde görüyorum. Bu sayfadakine benziyor mu? Benzemiyorsa farkları nedir?

(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).

✓         Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.

✓         Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir.

OKUMA SIRASINDA:

✓         Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında yerde bulunan resim gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.

✓         Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.

✓         Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.

✓         Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kum cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet burası denizlerdeki kumsala benziyor.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.

✓         Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;

●      Bu sayfada kim var?

●      Küçük kayalar nerede çizilmiş?

●      Çocuklar ne yapıyor?

●      Ellerindeki file ve kovalar ile ne yapıyor olabilirler? Denize enden gelmiş olabilirler?

●      Yengeç kabuğunu ne zaman değiştiriyor?

●      Su birikintilerine yakından bakınca içi nasıldı?

✓         Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Keşiş yengeci kıskacıyla …(içeriyi)… yokluyor.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.

✓         Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.

✓         Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan deniz kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “d” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “Haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir.  Yeni öğretilecek kelime deniz kabuğu kelime grubu ise yavrular ve kuşun olduğu sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından doğa ve tüneyen kuşlar ile ilgili kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.

Örnek sorular;

●      Doğaya ait hangi unsurları görüyorsun?

●      Hiç kuş sevdin mi?

●      Kuş ve yavruları ne yapıyorlar?

●      Kuşlar neden tünemişlerdi? şeklinde olabilir.

✓         Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Hayvanlar rüzgârdan korunmak için neler yapmışlardı?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.

✓         Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen doğada rüzgârlı bir havayla karşılaştın mı? Rüzgârlı havadan korunmak için bir şey yaptın mı?” şeklinde sorular sorması beklenir.

OKUMA SONRASI

✓         Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.

✓         Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?

●      Kuşların tüneme nedenleri nelerdi?

●      Yelkenleri şişiren rüzgârın faydası neydi?

●      Sen hiç uçurtma uçurdun mu?

●      Çok rüzgârlı havalarda dışarıda neler olur?

●      Sen rüzgârlı havada nasıl giyinirsin?

●      Doğada gözlem yapmak ister miydin?

●      Bu kitapta martıların uçmasında rüzgârın ne gibi faydası vardı?

●      Kitap boyunca en çok rüzgâr ile ilgili neye şaşırdın?

1. Sayfa: Çocuklar ve köpek dışarıda süzülen bir yaprağa bakıyor. Bak çamaşırlar da yapraklar gibi sallanıyor. Sence bu çocukların ilgisini me çekmiş olabilir?

2. Sayfa: Bak bu sayfaya, sallananlar sadece çamaşırlar değil ağaçların dalları yaprakları da sallanıyor. Sence onları ne sallıyor olabilir? Daha önce buradaki gibi ağaçları gördün mü?

3. Sayfa: Buradaki yumurtaları gördün mü? Kaç tane yumurta var? Sence kuş neden onların üstüne oturuyor. Yumurtaların üzerindeki desenleri gördün mü? Onlara benek dendiğini biliyor musun?

4. Sayfa: Kuş hangi renk? Evet üstünde kırmızı, beyaz, siyah ve kahverengi renkleri var. Yuvaları yüksekte sence neden?

5. Sayfa: Burda hangi hayvan var? Evet tilki ve kelebek. Aç bir tilki onlar için bir tehdit. Yuva yüksekte olmasa tilki onları yiyebilirdi değil mi?

6. Sayfa : Buradaki kuş ne yapıyor? Evet ağacın içinde kuş var. Aa nasıl durabiliyor orada? Kuş orada neden duruyor sence? Orası ne olabilir? Orası bir ağaç gövdesinin içine gizlenmiş yuva. 

7. Sayfa: Burada kuşun ağzında hangi hayvan var? Evet balık. Balık hangi renklerle çizilmiş? Evet yeşil. Diğer kuş çamurda ne yapıyor? Evet orası da bir yuva.

8. Sayfa: Kuş neden burada oturup bekliyordu? Evet yumurtalarını korumak ve sıcak tutmak için.

9. Sayfa: Baba kuş ağzında ne taşıyor? Sence neden baba kuş sadece yemek getiriyor?

10. Sayfa: Aa bak tık tık sesler gelmiş yumurtadan. Küçük kuş şaşkın duruyor değil mi? Ne oluyor sence burada?

11. Sayfa: Bu da kim? Büyük kuştan ne kadar farklı değil mi? Sence farklılıkları ne?
    
    
12. Sayfa: Ne görüyorsun? Yumurtalardan kaç tane yavru kuş çıkmış? 1,2,3,4 ve 5.             Evet 5 tane aç yavru kuş var.

13. Sayfa: Kuşlar yemek yemek için nasıl ses çıkarıyor? Evet cikleyerek. Baba kuş yemek getirmiş. Doğru söyledin. Yavrular ne kadar da acıkmış. Sen de yemek yemeyi seviyor musun?

14. Sayfa: Ne görüyorsun? Kuşlar büyümüş ve görünüşleri değişmiş değil mi? İlk doğduklarına göre nasıl farklılıklar görüyorsun? Evet tüyleri var ve büyümeye başlamışlar.

15. Sayfa: Burada da bir kelebek var. Kelebek ne renk? Kuşlar da büyümeye devam ediyorlar.

16. Sayfa: Ne kadar da büyümüşler değil mi? Evet. Kanat çırpıyorlar. Yuva onlara dar gelmeye başlamış. Sence hemen uçabilmiş mi gel beraber okumaya devam edelim.

17. Sayfa: Öncelikle uçamasa da çabasıyla uçabilmiş. Kuşun tüyleri ne renk?

18. Sayfa: Kaç tane kuş uçabilmeyi öğrenmiş?

19. Sayfa: Evet kuşlar uçuyor. Sence nerelere gidiyor olabilirler?
    
    
20. Sayfa: Küçük kuşlardan hepsi gitmiş. Sence geri gelebilirler mi? Hepsinin nereye gitmiş olduğunu merak ettin mi? Neler hissediyordun şu anda? Kitap sana ne düşündürdü?

✓         Anneden çocuğa, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu

(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz)

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu

Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu

Kitabın Adı: