Örnek Kitap Okuma Rehberi - 2

YAĞMURLU BİR GÜN

Yazan: Anna Milbourne

Çeviri: Özlem Özbal

Resimleyen: Sarah Gill

Yayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM YAYINLARI

Hedef Sesbirim: /K/

Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Köşe, kutu ve küçücük kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır).

OKUMA ÖNCESİNDE:

✓      Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.

✓      Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.

✓      Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.

✓      Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

·        Resimde neler görüyorsun?

·        Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?

·        Bildiğin hayvanları söyler misin?

·        Yağmuru sever misin?

·        En çok hangi mevsimi seversin?

·        Yağmurda daha önce yürüdün mü?

·        Hangi kıyafetleri tercih edersin yağmurda?

·        Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?

(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).

✓      Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.

✓      Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir.

OKUMA SIRASINDA:

✓      Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki bot resmi gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.

✓      Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan bot cevabı geldiyse “Evet bu bir bot.” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.

✓      Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.

✓      Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan bot cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet kız kırmızı bir bot giymeye çalışıyor.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.

✓      Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;

·        Kim dışarı çıkmak için hazırlanıyor?

·        Kuşlar yağmur yağınca nerede toplaşıyor?

·        Su birikintileri ne zaman oluşur?

·        Su birikintileri neden küçülür?

·        Gökkuşağı nasıl oluştu?

·        Bulutların içinde büyüyen ne?

✓      Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “…(güneş)… etrafı ısıtır.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.

✓      Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.

✓      Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan gökkuşağı kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime birikinti kelimesi ise çocukların su birikintisinde oynadıkları sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından gökkuşağı ve birikinti kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.

Örnek sorular;

·        Gökkuşağı ne zaman çıkar biliyor musun?

·        Daha önce gökkuşağı gördün mü?

·        Hiç su birikintisinde oynadın mı?

·        Su birikintisi nasıl bir şey bana tarif eder misin? şeklinde olabilir.

✓      Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Gökkuşağı ve birikintiler neredeydi?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.

✓      Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen bir anda yağmura yakalansaydın ne yapardın? Yağmurlu havada dışarı çıkarken neler giyiyorsun” şeklinde sorular sorması beklenir.

OKUMA SONRASI

✓      Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.

✓      Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

·        Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?

·        Kız neden botlarını giyiyordu?

·        Gökyüzündeki rengarenk oluşan şeyin adı neydi?

·        Hangi hayvanları hatırlıyorsun?

·        Hayvanlar yağmur yağdığında ne yapmıştı?

·        Çocuklar su birikintisine bastığında nasıl sesler çıkarmışlardı?

·        Yağmur bittiğinde neler olmuştu?

·        Yağmur yağdığında bitki kökleri yağmur suyunu ne yapıyordu?

·        Sen de yağmuru sever misin? şeklinde olabilir.

1.     Sayfa: Aa, ben burada bir kız çocuğu görüyorum bir de dışarıda köpek var ve bulutlara bak bulutlar ne kadar koyu, sen de görüyor musun? Peki bulutları bu şekilde sen de gördün mü hiç? Renkleri ne kadar koyu değil mi?

2.     Sayfa: Bulutlar nasıl görünüyor, sanki pamuk gibi. Sen neye benzetiyorsun?

3.     Sayfa: Gökyüzünde bulutların arasında neler görüyoruz? Evet kitapta da uçak ve kuşlar çizilmiş. Bulutların nasıl oluştuğunu düşündün mü hiç?

4.     Sayfa: “ Bulutlar ne kadar da koyulaşmış. Sence neden böyle oluyor olabilir?

5.     Sayfa: Bak, yağmur başlamış. Yağmur nasıl başlıyor olabilir? Çocukların üzerine yağıyor. Onlara yağmurdan ıslanmamaları için ne verirdin?

6.     Sayfa: Bak burada da şemsiye almışlar. Yağmur da ince ince yağıyor.

7.     Sayfa: Hayvanları gördün mü? Hangi hayvanlar var? Evet kuşlar, tavşan, sincap… Peki başka? Bu hayvanlar neden kaçıyorlar?

8.     Sayfa: Yağmur nasıl da çok yağıyor. Sence çocuklar ne hissediyor olabilir?

9.     Sayfa: Burada da eğleniyor gibi görünüyorlar. Sen de yağmurda böyle oynadın mı hiç?

10.  Sayfa: Az önce yağmurdan kaçan hayvanları görmüştük ya bak salyangozlara yağmurda mutlular. Burada başka hangi hayvanlar var? Onlar da yağmuru seviyor olabilirler mi? Gel bakalım neler oluyormuş bu sayfalarda okumaya devam edelim.

11.  Sayfa: Kurbağa gördün mü daha önce? Yavrularını görmüş müydün hiç?

12.  Sayfa: Aa bak burası toprağın altı. Bitkiler nasıl da tutunmuşlar. Bunlar bitkilerin kökleri. Daha önce gördün mü? Onlar da yağmuru çok sever.

13.  Sayfa: Aa bak toprağın altında yaşayan canlılar var. Daha önce toprağın altında yaşayan canlı duydun mu? Bunlar hangi hayvanlar sence?

14.  Sayfa: Güneş çıkmaya başlamış bir yandan da bulutlar da duruyor. Burada oluşan şeyi daha önce gördün mü?

15.  Sayfa: Gökkuşağındaki renkleri sayalım mı? Daha önce gökkuşağı gördün mü?

16.  Sayfa: Yerlere bak nasıl olmuş? Çocuğun ayakkabısı neden öyle çıkmış olabilir? Daha önce çamurda oynadın mı hiç? Çamura basınca nasıl ses çıkıyordu?

17.  Sayfa: Bak kuşu gördün mü? Kuş ne yapıyor sence? Evet kuşlar da solucanlar ile beslenir.

18.  Sayfa: Çocuk hangi hayvanlara bakıyor? Bitkilerin üstündekileri gördün mü? Sence neden öyle?

19.  Sayfa: Kız ve çocuğa bak şemsiyeleri kapatmışlar gördün mü? Kız da beline ceketini bağlamış. Hava nasıl sence?

20.  Sayfa: Çocuklara bak ağacın gölgesine geçmişler. Kız ne yapıyor? Köpek de uyumuş. Sen de güneşli günlerde arkadaşlarınla dışarıda oynuyor musun?

✓      Anneden çocuğa, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.