Örnek Kitap Okuma Rehberi - 20

Çocuklar için Bilim Bil Bakalım Ne Oldu?

Yazan: Sung – eun Kim

Resimleyen: Mi – eun Kim

Yayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI

Hedef Sesbirim: /K/

Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Kakao, kucaklamak kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır).

OKUMA ÖNCESİNDE:

✓      Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.

✓      Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.

✓      Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.

✓      Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

·        Resimde neler görüyorsun?

·        Kitabın kapağında kavanozun içinde ne görüyorsun?

·        Bildiğin suya kattığın neler olduğunu söyler misin?

·        Su içmeyi sever misin?

·        Sence burada kız neye şaşırmış olabilir?

·        Sen bu kitabın arkasında bulunan nesnelerin kaçını tanıyorsuun ?

·        Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?

(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).

✓      Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.

✓      Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir.

OKUMA SIRASINDA:

✓      Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki kedi resmi gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.

✓      Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan kar cevabı geldiyse “Evet bu bir kar.” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.

✓      Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.

✓      Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kar cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet anne burada karları süpürüyor.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.

✓      Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;

·        Kim ayakta duruyor?

·        Eriyen kardan adamı kim yapmıştı?

·        Zeynep ne zaman ağlamıştı?

·        Kardan adam neden erimişti?

·        Zeynep üzgünken annesi nasıl bir bilmece sormuştu?

·        Zeynep bilmecenin doğru cevabını ne bulmuştu?

✓      Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Annesi Zeynep’in kıyafetlerini…(çamaşır makinesine)…koydu.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.

✓      Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.

✓      Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan erimek kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime kakao kelimesi ise kakaonun eridiği sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından erimek ve kakao kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.

Örnek sorular;

·        Erimek nedir biliyor musun?

·        Daha bir suya atıp erittiğin bir şey oldu mu?

·        Hiç kakao ağacı gördün mü?

·        Kakaolu sütü nasıl yaparız sence bana tarif eder misin? şeklinde olabilir.

✓      Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Anne makinaya ne koymuştu?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.

✓      Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen de bilmeceleri sever misin?” şeklinde sorular sorması beklenir.

OKUMA SONRASI

✓      Annenin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.

✓      Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

·        Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?

·        Zeynep neden ağlamıştı?

·        Zeynep’in annesi, Zeynep’in ağlamaması için ne yapmıştı?

·        Senin de yaptığın bir kardan adam da eridi mi?

·        Kitapta Zeynep’in tahmin ettikleri nelerdir? şeklinde olabilir.

1.     Sayfa: Aa, bir ış mevsiminde karlardan dolayı yolu açan bir anne görüyorum. Aa o da ne bu küçük kız sence ne hissediyor olabilir?

2.     Sayfa: Kardan adama ne olmuş böyle? Daha önce böyle bir şey yaşadın mı sen de? Sence bu kız buna mı üzülmüş? Neden kardan adam erimiş olabilir?

3.     Sayfa: Zeynep hala üzgün galiba, sence annesi burada ne yapıyor?

4.     Sayfa: Sen üzüldüğünde ne yapıyorsun?

5.     Sayfa: Bak, çatıda bir tahmin yürütülüyor. Sence Zeynep ne tahminde bulunmuş olabilir?

6.     Sayfa: Sanırım Zeynep bulamadı bilmeceyi. Buz değilse acaba ne olabilir? Sen bu şekilde çatıda buz sarkıtı gördün mü?

7.     Sayfa: Aa burası da ne? Zeynep ellerini yıkıyor. Ellerimizi yıkarken neye dikkat etmeliyiz? Sence burada Zeynep’in tahmini ne olmuş olabilir?

8.     Sayfa: Bak, annesi de çamaşır makinesine çamaşır atıyor. Taşıdığı şey ne olmuş olabilir?

9.     Sayfa: Zeynep tekrar bir tahminde bulunmuş gibi duruyor değil mi? Sence neler olmuş olabilir?

10.  Sayfa: Aa, annesinin makineye ne koyduğunu biliyor musun? Bilmecenin cevabı olabilir mi?

11.  Sayfa: Zeynep hasta olmuş galiba? Sence hastayken ne hissediyor olabilir? Sen hasta olunca nasıl hissediyorsun?
 

12.  Sayfa: Bak şu kapıdan görünen oda sence kimin odası olabilir?

13.  Sayfa: Aa Zeynep’in kardeşi varmış. Sence bebek neden ağlıyor olabilir? Sen olsan bebeğe ne verirdin?

14.  Sayfa: Aa, Annesini elinde mama var. Sence cevap mama kutusu içindeki toz mama olabilir mi? Toz mama nasıl suda erir sence?

15.  Sayfa: Zeynep annesine yardım ediyor galiba. Sen de mutfakta ne yapmayı seversin? Tekrar ne tahmininde bulunmuş olabilir Zeynep?

16.  Sayfa: Aa bak, Zeynep’in annesi yemeğe bir şey döküyor sence döktüğü şey nedir, erir mi?

17.  Sayfa: Zeynep burada ne yapıyor? Çok yorulmuş olabilir mi?

18.  Sayfa: Zeynep’ annesi yatmadan önce ılık bir şeyler içip içmek istemeyeceğini sormuş sen de gece yatmadan bir şeyler içiyor musun?

19.  Sayfa: Aa burada da toz bir şeyler var ve bardaktan duman da çıkıyor galiba. Sence bu toz ne olabilir?

20.  Sayfa: Zeynep nasıl hissediyor olabilir? Evet, çok mutlu görünüyor gibi. O zaman bilmecenin cevabını bilmiş olabilir mi?

21.  Sayfa: Ne kadar da mutlular değil mi? Sence Zeynep’in bulduğu cevap ne olabilir?

22.  Sayfa: Mevsim buradaki gibi kış olduğunda senin içmeyi en çok sevdiğin içecek neydi?
 

23.  Sayfa: Efe’nin yanakları yine kızarmış değil mi? Sende kopek severken hiç senin yüzlerini yaladılar mı? Aa, yoksa Efe’yi takip eden kuşları yine görebiliyor musun?

24.  Sayfa: Osman Bey düşmüş! Ne yaparken merdivenden düşmüş, hatırlıyor musun? Sence Bulut Osman Bey’i düşmüş halde gördükten sonra ne yapacak?

25.  Sayfa: Osman Bey kime pire torbası diye hitap ediyor? Kim onu kurtarmaya gelmiş? Sence Bulut olmasaydı, Osman Bey kurtulabilir miydi?

✓      Anneden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu

(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz)

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu

Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu

Kitabın Adı: