Bu web sitesi, size daha iyi bir deneyim sunmak, içeriği kişiselleştirmek ve trafiği analiz etmek için çerezleri kullanır. Çerez politikası
Oluşturan - Etkileşimli Kitap
Okumayı öğrenmek kolay değildir. Beynimiz doğal olarak konuşma üzerine programlanmıştır, ancak doğal olarak okumak ve yazma konusunda desteğe ihtiyaç duyar. Bu nedenle çocuğumuza okuma konusunda destek olmamız gerekir. Çocuklar yaklaşık 5 veya 6 yaşından itibaren okuma becerilerini geliştirmeye başlar ve okul hayatı boyunca dil ve anlama becerilerini geliştirmeye devam ederler. Okumak, en temel haliyle şekilden anlam çıkarmaktır. Üç beceriyi aynı anda yapmayı gerektirir:● Basılı sözcükleri tanımlamak — kod çözme ve sözcük tanıma● Basılı kelimelerden anlam oluşturma - anlama● Okumanın otomatik ve doğru olması için sözcükleri tanımlamayı ve anlamlandırmayı koordine etmek - akıcılık Tam anlamıyla okuma, kelime tanıma ve anlamanın akıcı bir şekilde bir araya getirilmesini gerektirir. Bu üç süreç karmaşıktır ve her biri önemlidir.
Yayınlandı - Wed, 19 Eki 2022
Kitabın adı: İlk Kitabım (1 Milyon Kitap Serisi)Kapak: Evet kitabın kapağında hangi renkler var? Evet bu kitap siyah beyaz renkleri olan bir kitap. Kitabın üzerinde neler var. Evet bir kitap, bir kedi ve bir uçak. Kedi ve uçak nasıl ses çıkarır? Kedi ne renk? Uçak ne renk?, Siyah renk olan hangisi? Beyaz renk olan hangisi? 1. sayfa: Burada ne var? Bir siyah araba . Araba nasıl ses çıkarır? Tekerlekleri nerede? Kaç tekerleği var? Araba nereye gidiyor? Arabada kimse var mı? Kimi almaya gidiyor?2. sayfa: Bu sayfada neler var? Evet bir davul ve iki çubuk: Bu çubuklar ile ne yapılıyor? Davula çubuklarla vurarak ses çıkarıyoruz. Davula hızlı mı yoksa yavaş mı vurulur? ……. 3. sayfa: Burada ne var? Evet kedi. Ne renk bir kedi? Nasıl ses çıkarıyor? Daha fazla sesi yükselt ve kedinin sesini çıkart, evet şimdi herkes kedinin sesini duydu… Kulakları nerede? Kulakları ne işe yarar? Nereye gidiyor? Evet parka gidiyor? Orada ne yapacak?………….4. sayfa: Bu hangi hayvan? Evet bu bir at. Atlar nasıl ses çıkarır. Aiii aiiii. Evet atın da kedi bir kuyruğu var. Ayakları kaç tane sayalım., 2, 3, 4 ayak var. Kaç kulağı var?….… 5. sayfa: Buradaki hayvan da arı? Evet siyah bir arı, sarı renkleri saklanmış bir arı. Vızzz Vızzzz ses çıkarıyor. Kanatları var? Kanatları ile ne yapabilirler? Uçarlar evet şimdi de uçacak mı ki? Arı nereye uçacak sence? Çiçeklerin üzerinde uçarak gezecek olabilirler? . 6. sayfa: Evet bu bir zil/çıngırak. Zırr, zırr diye ses çıkarır. Nerelerde zil var? Evet kapının zili var, saatlerin zili var? Kapının zili neden çalar? Saatin zili neden çalar? ……..7. sayfa: Bu bir inek. Kuyruğu nerede? Kuyruğu uzun mu? Kuyruğunu sallayarak mööööö mööö diye şarkı söylüyor. Evet birlikte biz de onun şarkısına eşlik edelim mi? Evet edelim. Möööööö mööööö …….İneğin tek kulağına dokunalım… Mööööö, möööö·8. sayfa: Bir bulut ve yağmur damlaları. Yağmur da ne olur? Islanır mıyız? Evet şemsiye ile yağmurdan korunabiliriz? Yağmur damlaları şıp şıp diye ses çıkarır? Çok hızlı yağmur yağdığında şıp şıp şıp çok ıslanırız, yavaş yağdığında şıp şıp az ıslanırız… 9. sayfa: Bu bir tren. Burada daireler de var…. Bu daireler ne? Tren nasıl ses çıkarır?, tren nereye gidiyor? İçinde kimler var? …10. sayfa: Bu da bir köpek. Evet köpek bir hayvan, çok sevdiğimiz bir hayvan? Buradaki köpek ne renk? Evet beyaz bir köpek. Nasıl ses çıkarır? Ağzı nerede? Ağzı açık mı? Ne yiyecek bu köpek? Kuyruğu nerede? Ayakları nerede gösterir misin? Evet ayakları bunlar, sayalım şimdi. 1, 2,3,4,…
● Etkileşimli kitap okumayı bitirdikten sonra aynı öyküyü veya olayları kuklalar veya oyuncaklarla oynayabilirsiniz● Çocuğunuza hikayedeki kahraman kendisi olsaydı ne yapardı diye sorabilirsiniz● Kitabın sonunu değiştirebilirsiniz● Kitap hakkında başka hayaller kurup bunu oyuna çevirebilirsiniz. Örnek: ‘’Aa bu kitaptaki arı bizde de var? O zaman hadi arıyı konuşturalım, Evet bu sari siyah arı geziyor. Vızzz Vızzzz ses çıkarıyor. Kanatları var? Kanatları ile ne yapıyor? Uçuyor! Aynen kitaptaki gibi, şimdi nereye konsun? (çocuğun gösterdiği yere göre) evet buraya konuyor (çocuğa diğer kukla veya istediği oyuncağı verip konuşturabilirsiniz)
Çoğu ebeveyn, çocuğa kitap okurken tutarlı bir kalıp izler. İlk sayfadan başlar, sonraki her sayfada tüm kelimeleri okur ve kitabın sonuna gelene kadar bu şekilde devam eder. Bu okuma tarzında yanlış bir şey olmasa da, çocuğunuzun hem kitapla hem de sizinle etkileşime geçebileceği miktarı sınırlar. Küçük çocuklara kitap okurken amacımız bir etkileşim yaratmaktır: çocukla bir diyalog başlatmak ve onların kullandığı dili destekleriz. Bunu etkili bir şekilde yapabilmek için çocuklara düzenli, yetişkinlere benzer bir şekilde kitap okuma alışkanlığını vermek gerekir.Paylaşımlı kitap okuma olarak da adlandırılan etkileşimli kitap okuma, küçük çocuklarda dil ve okuryazarlık becerilerini geliştirmek için kullanılan bir yöntemdir. Okumanın kuralları dışında farklı şekillerde de kitap okumamıza ve çocukların ilgilerini kitapta tutmak için başka yöntemler kullanmamızı sağlar. Videolarda öğreneceğiniz etkileşimli kitap okuma yöntemleriyle kitabı çok farklı şekillerde kullanabilirsiniz.
Okumayı tek yönlü bir etkinlik olarak düşünmeyin. Birlikte yapılan, paylaşılan bir etkinlik olarak düşünün. Tekerleme kitaplarında veya şiir kitaplarında, tekrar eden ifadeler olan kitaplarda bunu yapmak daha kolaydır. Kelimeyi okuduktan sonra cümlenin sonunda boşlukları çocuğunuzun doldurmasına izin verin. Örneğin, ‘‘Komşu komşu oğlun geldi mi?” , tekerlemesinde ‘‘Geldi” demesine, sorunuza cevap vermesine, veya cümleyi bitirmesine izin verin.
KARLI BİR GÜN Yazan: Anna Milbourne Resimleyen: Elena Temporin Yayınevi: Tübitak Popüler Bilim Kitapları Hedef Sözcük Anlamı Duman Yanmakta olan bir maddeden çıkan gaz. Su Zerreciği Çok küçük parçacık. Kar Tanesi Yeterli boyuta ulaşan tek bir buz kristali. Altıgen Altı kenarlı şekil. Mini Minnacık Çok küçük. Battaniye Yorgan yerine kullanılan yünden dokunmuş kalınca örtü. Kar Topu Karın elde sıkılıp sertleştirilmesiyle oluşturulmuş yuvarlak. Kardan Adam Eğlenmek amacıyla insana benzetilerek yapılan kardan heykel. Kömür Siyah renkli, bitkisel kaynaklı, katı yakıt. Sincap Ağaçlarda yaşayan, genellikle meyveyle beslenen, çok tüylü, uzun kuyruklu, ince gövdeli bir hayvan. Göknar Ağacı Uzun ömürlü, iğne yapraklı bir ağaç türü. Gölcük Küçük göl, gölet. Kurbağa Karada yaşayabilen, sıçrayarak yürüyen ve suda iyi yüzen küçük hayvan. Ay Işığı Ay'ın yeryüzüne verdiği ışık. Hedef Sesbirim: /K/ Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Kar, kurbağa ve kömür kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir. ✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde ebeveynin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse ebeveynin karşısına da oturabilir. ✓ Ebeveynin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir. ✓ Ebeveyn çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Ebeveynin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular; · Resimde neler görüyorsun? · Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun? · Bildiğin hayvanları söyler misin? · Kardan adam yapmayı sever misin? · En çok hangi mevsimi seversin? · Bir kardan adamın nasıl yapıldığını izledin mi? · Kartopu yapmayı biliyor musun? · Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir? Kapak: “Aa bak, kar yağmış! Kaç tane çocuk var burada? Evet, bir, iki, üç- üç çocuk var! Peki, bu üç çocuk ne yapıyor? Kardan adam yapmışlar! Kardan adamın burnuna ne koymuşlar gördün mu? Hangi hayvan havuç yemeyi çok sever, hatırlıyor musun? Tavsan! Çocukların etrafında hayvanlar toplanmış, hangi hayvanları görüyorsun? (Not: Ebeveyne, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir). ✓ Ebeveynin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir. ✓ Ebeveynin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA: ✓ Ebeveynin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında yerde bulunan kar resmini gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir. ✓ Çocuğun verdiği cevapların ebeveyn tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan kar cevabı geldiyse “Evet bu kar” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir. ✓ Tüm süreçte ebeveynden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir. ✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kar cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet Çocuklar ve köpeğin üstünde bulundukları zemin karla kaplı” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir. ✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular; · Kim gölcüğü ziyarete gidiyor? · Balıklar nerede yaşıyormuş? · Gölcükteki kurbağalar ne zaman kadar uyuyacak? · Çocuklar balıkların durumunu neden merak etti? · Balıklar nasıl yüzmeye devam ediyor? · Köpek ve çocuklar gölcükte ne yapıyorlar? ✓ Ebeveynden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Attığınız her adımla karı ezer ve arkanızda…(ayak)… izlerinizi bırakırsınız.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir. ✓ Ebeveynin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir. ✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi ebeveynden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan kardan adam kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime gölcük kelimesi ise çocuklar ve köpeğin gölcüğü ziyaret ettiği sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından kardan adam ve gölcük kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir. Örnek sorular; · Kardan adam nasıl yapılır biliyor musun? · Daha önce kardan adam yaptın mı? · Hiç gölcük ziyaret ettin mi? · Keman nasıl bir yer bana tarif eder misin? şeklinde olabilir. ✓ Ebeveynden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Çocuklar kardan adamın burnuna ne takıyordu?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir. ✓ Ebeveynden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen karda nasıl vakit geçirmek isterdin? Arkadaşlarınla mı vakit geçirmek isterdin?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI ✓ Ebeveynin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir. ✓ Ebeveynin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular; · Bu okuduğumuz kitabın adı neydi? · Çocukların ağzından neden duman çıkıyordu? · Kar taneleri neye benzer? · Çocuklar neden arkalarında ayak izi bıraktılar? · Karda neler yapılabilir? · Nasıl kardan adam yapabilirisiniz? · Çocuklar kardan adam dışında kardan neler yaptılar? · Sincap ailesi nerde yaşıyor? · Balıklar nerde yüzüyor? · Kurbağalar ne kadar uyuyacaklar? · Neden karlar erir? şeklinde olabilir. · Sen de kartopu yapmak ister misin? 1. Sayfa: “Yüksekliklerde, bulutların içinde, yağmur damlaları donarak kar tanelerine dönüşür.’ Bulutları görebiliyor musun? Aa, ağaçları görüyor musun, yaprak görebiliyor musun? Yok değil mi, o zaman hangi sezon sence?” 2. Sayfa: “Sonra, bu kar taneleri… usulca ve sessizce yere doğru düşmeye başlar.’ Kar tanelerini görebiliyor musun? Aa, çatıda hangi hayvan var? Pencereden bakan çocukları görüyor musun, ne kadar heyecanlı gözüküyorlar değil mi?” 3. Sayfa: ‘‘Kar taneleri genellikle altıgen biçimlidir, ama hepsi birbirinden farklı görünür. Bazıları mini minnacık çiçeklere benzer. Bazıları ise, buz tutmuş yıldızlara…” Kar tanelerini görüyor musun, kaç tane var? 4. Sayfa: “Çok geçmeden, binlerce sevimli kar tanesi gecenin karanlığında dans etmeye baslar. Yavaşça toprağı, ağaçları ve çatıları örterler’. Bak şurada minik bir köy varmış, Burada da kaç ev varmış onu sayalım!” 5. Sayfa: “‘Sabah olduğunda, dünya bembeyaz, kardan bir battaniyenin altında kalmıştır.’ Aa bak, pencereden bakan iki çocuk dışarı çıkmış! Ceketlerin rengini söyleyebilir misin bana? Peki ağaçlara bak, dalları ne kaplamış? 6. Sayfa: Attığınız her adımla kari ezer ve arkanızdaki ayak izlerinizi bırakırsınız.’ Çocuğun ayak izlerini görebiliyor musun? Aa, başka bir hayvan daha varmış, onun ayak izlerini görebiliyor musun?” 7. Sayfa: “Neden kar yağdığını hiç merak etmiş miydiniz? Bir kış günü hayal edin. Hava öyle soğuk ki ağzından çıkan hava, duman gibi görünen küçük su zerreciklerine dönüşüyor.’ Gecen kışı hatırlıyor musun, nefes verdiğimizde çıkan buharı? Pencereden bakan çocuklar galiba bir arkadaş eklemiş, bak, üç kişiler simdi! Peki dalda duran kuşu sanki önceden görmüştük, değil mi?” 8. Sayfa: “Yeni bir kar topunu yerde yuvarlayıp diğerinin tepesine koyduğunuzda bir kardan adam yapmış olursunuz. Gözlerini yapmak için kömür parçaları, burnunu yapmak için havuç kullanabilirsiniz.’ Son kardan adam yapışımızı hatırlıyor musun? Gözleri için farklı bir şey kullanmıştık, ne olduğunu hatırlıyor musun? Aa bak, çocuklardan bir tanesi atkısını kardan adama veriyor, sence hangi şapka yakışır kardan adama?” 9. Sayfa: “‘Havalar soğuduğunda pek çok hayvani ortalıkta göremezsiniz. Fakat kardaki ayak izlerinden onların en son nereden geçtiklerini anlatabilirsiniz.’ Bu ayak izlerini takip ederek saklanan hayvani gösterebilir misin? 10. Sayfa: “İzleri takip ederseniz kendinizi sessiz, sakin bir yerde bulursunuz. Uykucu sincap ailesi bir ağacın kovuğunda birbirlerine sokulmuş…’ O uykucu sincabi görebiliyor musun? 11. Sayfa: “Küçük bir kuş köknar ağacının sık yapraklarının arasına yuva yapmış.’ Göster bakalım minik kuşu! Aa, galiba saklanan tavşan ortaya çıkmış!” 12. Sayfa: “Gölcüğün yüzeyinde parıldayan, ince buz tabakası oluşmuş. Balıklar da donmuş mudur diye merak edebilirsiniz.’ Bu balıklardan kaç tane var, yazabilir misin? Aa bak, çocuklardan bir tanesi kazak almış, sen sever misin kazakla kaymayı?” 13. Sayfa: “Ama balıklar donmamıştır. Buz tabakasının altındaki soğuk suda sapasağlam yüzmeye devam ederler. Gölcüğün dibindeki çamura gömülmüş bu iki kurbağa ise kış boyunca uyuyacak.’ Kurbağaların kış uykusuna yattığını biliyor muydun? Bak nereye saklanmışlar! Balıklarda toplanmış, kaç tane balık gördüğünü söyleyebilir misin bana?” 14. Sayfa: ‘‘Günün ilerleyen saatlerinde, güneş bulutların arasından çıkar ve gökyüzünde pırıl pırıl parlar.’ Geçen sayfalarda uyuyan bir sincap bulmuştuk sanki, bu sayfada da bulabilir misin? Aa bak güneş çıkmış, sence kar biraz erir mi? Evet, bak, ağaç dalından erimeye başlamış bile!” 15. Sayfa: “Hava ısınınca karlar erimeye baslar.’ Bak, çocuklar kızağı ellerine almış yeniden, yokusun tepesine çıkıyorlar. Sende kızakla kaydığını hatırlıyor musun? Eğlenceli bulmuş muydun?” 16. Sayfa: “Karda yapacak bir sürü şey vardır. Kartopu oynayabilir, bir tepeden aşağıya kayabilirsiniz… Ya da küçük bir kar topunu yerde yuvarlarsınız, böylece kar topu…’ Bak, hepsi farklı bir aktivite yapıyor. Sen hangisini yapmayı tercih ederdin? Kartopu savaşı oynamak çok eğlenceli değil mi sence de?” 17. Sayfa: “Buyur, buyur, buyur… Hatta öyle büyür ve ağırlaşır ki bir süre sonra onu itemezsiniz.’ Sence bu kocaman kartopu kardan adamın gövdesi olabilir mi? Yoksa sen bu kocaman ağır kar topunu kaldırabilir misin?” 18. Sayfa: “Karlar eriyip gidecek ama daha değil. Bugün yine karlı bir gün.’ Aaa, yoksa bu senin ayıcığının aynisi mi? Dışarıdaki kardan adamı görebiliyor musun? Yeni uyanmışlar gibi gözüküyor, bak ama karlar aksam erimemiş!” 19. Sayfa: Güneş ağaçların arkasında alçalırken hava yeniden soğur. Kardan adama el sallayıp vedalaşın. Eve gitme zamanı geldi.’ Aa, bak, karlar ağaçların üzerinden erimeye başlamış, bu kardan adamın da eriyeceği anlamına gelmez mi? Kardan adamın kollarını yapmak için ne kullanmışlar?” 20. Sayfa: “‘Gece ay ışığında yine usul usul kar yağar. Kar taneleri yeryüzünü örter ve bütün izleri siler.’ Aksam yine kar yağmış, o zaman kardan adamın üstünü kar kaplayacak, değil mi? Bastan kardan adam yapmak çok eğlenceli olmalı, sen ne dersin? ✓ Ebeveynden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir. Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz) Etkileşimli kitap okuma sürecindeki aşamalar (BDGT) Değerlendirme Evet Hayır Konuşmayı Başlatma Çocuktan resimdeki nesneyi isimlendirmesini istediniz mi? Hikâyedeki karakterler hakkında sorular sordunuz mu? Değerlendirme Çocuğun verdiği cevabın doğru olup olmadığını değerlendirdiniz mi? Çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler verdiniz mi? Genişletme Çocuğun cevabını birkaç sözcük daha ekleyerek genişlettiniz mi? Tekrarlatma Çocuğun yanıtını tekrarlamasını istediniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu Konuşmayı başlatma ve sürdürme teknikleri Değerlendirme Evet Hayır Tamamlama Çocuktan hikâyedeki bir ifadeyi tamamlamasını istediniz mi? Hatırlama Çocuğa hikâyedeki karakterler ile ilgili sorular sordunuz mu? Çocuğa hikâyedeki olaylar hakkında sorular sordunuz mu? Açık uçlu sorular sorma Çocuktan resimde anlatılan olayı tanımlamasını istediniz mi? 5N 1K soruları sorma (Ne? Ne zaman? Nerede? Neden? Nasıl? Kim?) Resimdeki nesneye işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? Resimdeki eyleme işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? İlişkilendirme Hikâyeyi çocuğun yaşamından bir şey ile ilişkilendirdiniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu Kitabın Adı: Okuma Öncesini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz. Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların olmamasına, çocuğun tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına dikkat ettiniz mi? Değerlendirme Evet Hayır Çocuğun kitabın resimlerini rahatlıkla görebilmesi için, yan yana ya da sizin (ebeveynin) kucağında kitabı rahatlıkla görebileceği bir oturma düzeni sağladınız mı? Kitabı okuma süresince çocuğa doğru tutup, çocuğun resimleri rahatça görebilmesini sağlamak için yan taraftan okumaya çalıştınız mı? Çocuğun öncelikle kitabın kapak resmine bakmasını istediniz mi? Kitabın ön kapağında neler gördüğünü sordunuz mu? Kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğunuza okudunuz mu? Kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekilerek hikâyede de ne olabileceğine dair çocuklara açık uçlu sorular sorup, çocuğa konuşma fırsatı vererek konuşma becerisinin geliştirilmesine yardımcı oldunuz mu? Bu hikâyede ne anlatılıyor olabilir? sorusunu çocuğunuza yöneltiniz mi? Kitabın arka kapağında neler görüyorsun? sorusunu çocuğunuza yönelttiniz mi? Çocuğun hikâye ile ilgili tahminleri alındıktan sonra dikkatlice dinlemesini istediniz mi? Okuma Sürecini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını açıkladınız mı? Değerlendirme Evet Hayır Sözcüklerin anlamlarını resimlerle ve materyaller ile desteklediniz mi? Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirecekleri örneklere verdiniz mi? Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını çocuk dostu terimler ile açıkladınız mı? Geçmiş deneyimler ile hikâyeyi desteklediniz mi? Çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini desteklediniz mi? Çocuğun yazı farkındalığı becerilerini desteklediniz mi? 5N 1K sorularını sordunuz mu? (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?) Çocuğa açık uçlu sorular sordunuz mu? Tekrarlar ve genişletmeler kullandınız mı? Cümle tamamlama sorularına yer verdiniz mi? Okuma Sonrasını Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Değerlendirme Evet Hayır Çocuğa okuduğunuz kitabın adını tekrar sordunuz mu? Kitapta kimlerin olduğunu sordunuz mu? Hikâyenin sonunda neler olduğunu sordunuz mu? Kitaba başka bir isim verilse ne olmasını isterdin? Sorusunu sordunuz mu? Hikâye çocuğun rahatça duyabileceği bir ses tonu ile okudunuz mu? Çocuğunuz istekli olursa hikâyeyi özetlemesini istediniz mi?
Yayınlandı - Sun, 28 Mayıs 2023
SEZEN AKSU’DAN EFE İLE BULUTYazan: Sezen AksuHikayeleştiren: Sibel Algan - Gizem ÇiçekResimleyen: Serap DeliormanYayınevi: 1 Milyon Kitap Yayınları Hedef Sözcük Anlamı Sardunya Çoğunlukla pembe çiçekler açan bir süs bitkisi. Martı Çoğu beyaz renkte, yüzücü, perde ayaklı deniz kuşlarının ortak adı. Aksilik İnatçılık, huysuzluk. Sokak Yerleşim bölgelerinde, iki yanında evler olan, caddeye oranla daha dar veya kısa olabilen yol. Mahalle Bir şehrin bir kasabanın, büyükçe bir köyün bölündüğü parçalardan her biri. Şaka Güldürmek, eğlendirmek amacıyla karşısındakini kırmadan yapılan hareket veya söylenen söz. Duygu Belirli nesne, olay veya bireylerin insanın iç dünyasında uyandırdığı izlenim. Hayvanat Bahçesi Genellikle her tür hayvanın doğal şartlarda beslendiği, korunduğu, sergilendiği büyük bahçe. Pire Torbası Sevilmeyen, sağlıksız görünüşlü hayvan. Aşı Birtakım hastalıklara karşı bağışıklık sağlamak için vücuda verilen, o hastalığın mikrobuyla hazırlanmış eriyik. Kutu İnce tahta, mukavva, teneke, plastik ve bunun gibi maddelerden yapılmış, genellikle kapaklı kap. Duvar Bir yapının yanlarını dışa karşı koruyan, iç bölümlerini birbirinden ayıran, taş, tuğla vb. gereçlerden yapılan veya örülen dikey düzlem. Köşe İki duvarın birleştiği girintili veya çıkıntılı yer. Bitkin Gücü tükenmiş olan, çok yorgun, argın, dermansız. Pati Kedi, köpek vb. hayvanların ön ayağı. Terlik Genellikle ev içinde giyilen, deri, naylon vb. şeylerden yapılan, arkası açık, hafif ve türlü biçimlerde ayak giysisi. Hak Adaletin, hukukun gerektirdiği veya birine ayırdığı şey, kazanç. Hedef Sesbirim: /K/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Köşe, kutu ve küçücük kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde ebeveynin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse ebeveynin karşısına da oturabilir.✓ Ebeveynin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir. ✓ Ebeveyn çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Ebeveynin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Resimde neler görüyorsun?· Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?· Bildiğin hayvanları söyler misin?· Hayvanları sever misin?· En çok hangi hayvanı seversin?· Bir çiçeğin nasıl sulandığını izledin mi?· Hangi tür çiçeğin olsun istersin?· Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?(Not: Ebeveyne, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir). ✓ Ebeveynin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Ebeveynin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA:✓ Ebeveynin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki kedi resmi gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların ebeveyn tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan kedi cevabı geldiyse “Evet bu bir kedi” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte ebeveynden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kedi cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet Pervane Hanım’ın üzerinde sarı bir kedi var” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir. ✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;· Kim ayakta duruyor?· Pervane Hanım nerede oturuyor?· Bulut ne zaman mahalleye geri döndü?· Osman Bey neden şaşırdı ve sinirlendi?· Arkadaşları Osman Bey’e nasıl bir şaka yapmış?· Bulut ne yapıp Osman Bey’i kurtardı?✓ Ebeveynden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Hayvanlar ise onu nerede görseler, hemen yanına gider, onunla oyun …(oynamak)…isterlerdi.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir. ✓ Ebeveynin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi ebeveynden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan köpek kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime yavru kelimesi ise Bulut ve yavrularının köşede göründüğü sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından köpek ve yavru kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;· Köpekler nasıl ses çıkarır biliyor musun?· Daha önce köpek gördün mü?· Hiç yavru sevdin mi?· Köpekler nasıl hayvanlar bana tarif eder misin? şeklinde olabilir.✓ Ebeveynden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Bulut ve yavruları nerdeydi?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir. ✓ Ebeveynden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Senin çok sevdiğin bir hayvanın kaybolsaydı ne yapardın? Yardım ister miydin?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Ebeveynin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Ebeveynin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?· Osman Bey neden hayvanları sevmeyi bırakmıştı?· Efe’nin köpeğinin adı neydi?· Pervane Hanım Osman Bey’i kimin yardımıyla buldu?· Kitapta köpekten başka hangi hayvanlar vardı?· Osman Bey ayağı iyileştikten sonra ne yaptı?· Bulut ve yavruları evlerinin yolunu nasıl buldu?· Osman Bey neden bahçesine duvar örüyordu?· Bu konseri neden yapmak istediler?· Bulut neden Osman Bey’in terliğini Pervane Hanım’a götürdü? · Sen de bir hayvan sahiplenmek ister misin? şeklinde olabilir. 1. Sayfa: Aa, ben burada iki tane evcil hayvan görüyorum, sen de görüyor musun? Peki bu hayvan hangi sesi çıkartır? Sen de gecen sokak kedilerini sever misin?2. Sayfa: Efenin yanakları yine kırmızı kesmiş değil mi? Aaa, peki Efe’yi takip eden hangi hayvan? Kaç tane var?3. Sayfa: Osman Bey biraz sinirli bir adam galiba, sence de öyle mi? Aa yanına iki tane kedi bir tane de köpek gelmiş! Sen ne isim koyardın bu üçüne?4. Sayfa: “ Sence de sokaklar sevimli hayvanlarla daha güzel olmuyor mu? Osman Bey neden bu hayvanları mahallesinde istemiyor sence? 5. Sayfa: Bak, çok renkli bir sokakmış bu! Binaların rengini bana söyleyebilir misin? Efe’yi takip eden kuşlar yine gelmiş galiba, onları görebiliyor musun?6. Sayfa: Demek ki, Osman Bey kotu bir ani yüzünden mahallesindeki hayvanları istemiyormuş! Sence Osman Bey bu korkusunu yenebilir mi? Bak ne kadar yükseğe tırmanmış Osman Bey! Sende ağaçların dallarına tırmanabiliyor musun?7. Sayfa: Osman Bey’in arkadaşları ona iyi davranmamış değil mi? Bak, Osman Bey ağacın tepesinde çaresiz beklerken, arkadaşları yardım etmek yerine gülüyorlar! Sen orada olsaydın ne yapmayı tercih ederdin?8. Sayfa: Bak, bu pembe elbiseli kız Osman Bey’in yanına bir kedi getirmiş, sence hoşuna gitmiş mi? Yine çok renkli bir sokak, en sevdiğin bir bina var mı?9. Sayfa: Efe kalp dilini kullanarak hayvanlarla anlaşıyordu, sen kalp dilini kullanarak ne yapmayı seviyorsun? Sence de hayvanların duyguları var mi?10. Sayfa: Aa, sence de Osman Bey biraz kaba olmamış mı? Çocuklar da biraz üzülmüş sanki, sence de öyle mi? Sen hiç yavru kopek gördün mu?11. Sayfa: Efe’nin bir planı var galiba, bak çok neşeli gözüküyor! Sen Osman Bey'in bu bağrışması ardından ne yapardın? 12. Sayfa: Bulutun yavrularını görüyor musun, ne kadar sevimliler! Kaç tane doğmuş bana sayabilir misin? Sence Efe nasıl hissediyor?13. Sayfa: Düşünebiliyor musun, Osman Bey bu yavru köpekleri hala sevmemiş! Sen Bulut’un yavrularını görseydin ne yapardın, sevinir miydin? Osman Bey de kendi balkonundan öfkeli bakıyor, evinin rengini bana söyleyebilir misin?”14. Sayfa: Aa, Osman Bey sence de çok kotu bir şey yapmadı mı? Kimin yavrularını kutuya koyuyor, hatırlıyor musun? Sence kopekler endişeli gözüküyor mu?15. Sayfa: Bulut ortalıkta neden yok, biliyor musun? Sence Efe ve Pervane ne yapacaklar? Bizim de mahalle kopeği kaybolduğunda hep birlikte arayışımızı hatırlıyor musun?16. Sayfa: Sen ne düşünüyorsun, sence de dostlar birbirini mutlaka bulur mu? Aa bak bu Efe’nin odası, sende de bu oyuncakların hiçbiri var mı?17. Sayfa: Efe’nin odasına biraz daha bakalım. Kitaplığında neler var, söyleyebilir misin? Aa, Efe galiba sporu seviyor, hangi spor dalı olduğunu tahmin edebilir misin? Senin de Efe gibi oyuncak hayvanin var mı?18. Sayfa: Sence Bulut ve yavruları ormanın derinliklerinde korkmuşlar mıdır? Sence mahallelerine geri yolu bulabilecekler mi? 19. Sayfa: Ay da çıkmış, bak! Kaç tane kopek görüyorsun bu sayfada? Aksam ormanda yürürken başka hangi hayvanların sesini duyabilirsin, hiç bildiğin var mi?20. Sayfa: Senin de çok değer verdiğin hayvanin kaybolsaydı nasıl hissedersin? Kaybolduklarında ilk nereye bakardın?21. Sayfa: Osman Bey’in bu planları sence iyi mi? Sence hiç kotu hissediyor mudur Bulut ve yavrularını kaçırdığı için?22. Sayfa: Aa bak, Bulut ve yavruları mahalleye geri dönmüş! Geri dönüşlerine kim çok sevinecek sence? Peki kim hiç memnun olmayacak? 23. Sayfa: Efe’nin yanakları yine kızarmış değil mi? Sende kopek severken hiç senin yüzlerini yaladılar mı? Aa, yoksa Efe’yi takip eden kuşları yine görebiliyor musun? 24. Sayfa: Osman Bey düşmüş! Ne yaparken merdivenden düşmüş, hatırlıyor musun? Sence Bulut Osman Bey’i düşmüş halde gördükten sonra ne yapacak?25. Sayfa: Osman Bey kime pire torbası diye hitap ediyor? Kim onu kurtarmaya gelmiş? Sence Bulut olmasaydı, Osman Bey kurtulabilir miydi?26. Sayfa: Bak, Bulut Osman Bey’e yardım edebilmek için elinden gelen her şeyi yapmış, değil mi? Bulut sana terlikle gelseydi sence sen anlar mıydın? 27. Sayfa: Aa, Osman Bey’in korkusu dem ki bir güzel anıyla uçup gitmiş! Bulut Osman Bey’e yaptıkları için sinirli kalmış mi sence? Pervane abla sence yardımsever bir insan mi?28. Sayfa: Sence herkes Osman Bey değişince daha mutlu oldu mu? Efe ve Pervane Abla’nın kucağında ne var? Arkadaki evin rengi nedir? Yoksa balkondan bakan Osman Bey mi?29. Sayfa: Aa Osman Bey’e bak sen! Artık o da mi hayvan sever olmuş? Bacağına tutunan bir kedi mi yoksa bir köpek mi? ✓ Ebeveynden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir. Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz) Etkileşimli kitap okuma sürecindeki aşamalar (BDGT) Değerlendirme Evet Hayır Konuşmayı Başlatma Çocuktan resimdeki nesneyi isimlendirmesini istediniz mi? Hikâyedeki karakterler hakkında sorular sordunuz mu? Değerlendirme Çocuğun verdiği cevabın doğru olup olmadığını değerlendirdiniz mi? Çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler verdiniz mi? Genişletme Çocuğun cevabını birkaç sözcük daha ekleyerek genişlettiniz mi? Tekrarlatma Çocuğun yanıtını tekrarlamasını istediniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu Konuşmayı başlatma ve sürdürme teknikleri Değerlendirme Evet Hayır Tamamlama Çocuktan hikâyedeki bir ifadeyi tamamlamasını istediniz mi? Hatırlama Çocuğa hikâyedeki karakterler ile ilgili sorular sordunuz mu? Çocuğa hikâyedeki olaylar hakkında sorular sordunuz mu? Açık uçlu sorular sorma Çocuktan resimde anlatılan olayı tanımlamasını istediniz mi? 5N 1K soruları sorma (Ne? Ne zaman? Nerede? Neden? Nasıl? Kim?) Resimdeki nesneye işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? Resimdeki eyleme işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? İlişkilendirme Hikâyeyi çocuğun yaşamından bir şey ile ilişkilendirdiniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu Kitabın Adı: Okuma Öncesini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz. Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların olmamasına, çocuğun tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına dikkat ettiniz mi? Değerlendirme Evet Hayır Çocuğun kitabın resimlerini rahatlıkla görebilmesi için, yan yana ya da sizin (ebeveynin) kucağında kitabı rahatlıkla görebileceği bir oturma düzeni sağladınız mı? Kitabı okuma süresince çocuğa doğru tutup, çocuğun resimleri rahatça görebilmesini sağlamak için yan taraftan okumaya çalıştınız mı? Çocuğun öncelikle kitabın kapak resmine bakmasını istediniz mi? Kitabın ön kapağında neler gördüğünü sordunuz mu? Kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğunuza okudunuz mu? Kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekilerek hikâyede de ne olabileceğine dair çocuklara açık uçlu sorular sorup, çocuğa konuşma fırsatı vererek konuşma becerisinin geliştirilmesine yardımcı oldunuz mu? Bu hikâyede ne anlatılıyor olabilir? sorusunu çocuğunuza yöneltiniz mi? Kitabın arka kapağında neler görüyorsun? sorusunu çocuğunuza yönelttiniz mi? Çocuğun hikâye ile ilgili tahminleri alındıktan sonra dikkatlice dinlemesini istediniz mi? Okuma Sürecini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını açıkladınız mı? Değerlendirme Evet Hayır Sözcüklerin anlamlarını resimlerle ve materyaller ile desteklediniz mi? Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirecekleri örneklere verdiniz mi? Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını çocuk dostu terimler ile açıkladınız mı? Geçmiş deneyimler ile hikâyeyi desteklediniz mi? Çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini desteklediniz mi? Çocuğun yazı farkındalığı becerilerini desteklediniz mi? 5N 1K sorularını sordunuz mu? (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?) Çocuğa açık uçlu sorular sordunuz mu? Tekrarlar ve genişletmeler kullandınız mı? Cümle tamamlama sorularına yer verdiniz mi? Okuma Sonrasını Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Değerlendirme Evet Hayır Çocuğa okuduğunuz kitabın adını tekrar sordunuz mu? Kitapta kimlerin olduğunu sordunuz mu? Hikâyenin sonunda neler olduğunu sordunuz mu? Kitaba başka bir isim verilse ne olmasını isterdin? Sorusunu sordunuz mu? Hikâye çocuğun rahatça duyabileceği bir ses tonu ile okudunuz mu? Çocuğunuz istekli olursa hikâyeyi özetlemesini istediniz mi?
DOĞAYI SEVİYORUM Yazan: Doğa Rutkay Kamal Resimleyen: Banu Önal Yayınevi: Nema Basım Yayın San. ve Tic. Ltd. Şti. Hedef Sözcük Anlamı Arı Bal yapan ve iğnesiyle sokan böcek Doğa Kendiliğinden var olan ve insan etkisi dışında kendini sürekli olarak yeniden yaratan, canlı ve cansız nesnelerden oluşan varlığın tümü Güneş Çevresinde gezegenlerin dolaştığı ve yeryuvarlağına ve gezegenlere ışık ve ısı veren, her gün doğup battığını gördüğümüz parlak ve büyük gökcismi Ağaç Toprağın derinliklerine kök salan, dallı budaklı gövdesi yüksekliklere ulaşan, uzun ömürlü bitki Bulut Atmosferdeki su damlacıklarının ve buz kristallerinin bir araya gelmesine ve yoğunlaşması Rüzgar Havanın yer değiştirmesiyle oluşan esinti Kedi Memeli, kuvvetli, evcil ve küçük hayvan Köpek Boy ve biçim bakımından pek çok cinsi olan, çok iyi koku alan, sadık, bekçilik gibi işler için beslenen memeli hayvan Ay Dünya'nın uydusu olan gök cismi Yıldız Çekirdeğinde oluşan füzyon sonucunda açığa çıkan enerjiyi uzaya ışınım biçiminde yayan, ışıklı gök cisimlerinden her biri Gökyüzü Atmosferin gözle görünen bölümü: Kuş Vücudu tüylerle örtülü, gagalı, iki ayaklı, iki kanatlı uçucu hayvanlar Hedef Sesbirim: /G/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Güneş, gökyüzü kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde ebeveynin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse ebeveynin karşısına da oturabilir.✓ Ebeveynin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.✓ Ebeveyn çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Ebeveynin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Resimde neler görüyorsun?● Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?● Bildiğin hayvanları söyler misin?● Doğayla ilgilenmeyi sever misin?● En çok hangi çiçeği seversin?● Daha önce hiç doğayla ilgili kitap okudun mu?● Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet yeşil. Yeşil rengi sana neleri hatırlatıyor? Dairenin merkezinde büyük ve yeşil ne görüyorsun? Evet ağaç. Günlük hayatında ağaçları nerelerde görüyorsun? Bu gördüğün ağaçlar bu sayfadakine benziyor mu? Benzemiyorsa farkları nedir?Ağacın altında ne görüyorsun? Evet bir kız. Kız ne yapıyor? Evet kitap okuyor. Kızın okuduğu kitabın rengi ve ismi nedir? Evet mavi renkli ve ismi “Dünyamız” Sence bu kitabın içinde ne anlatılıyor olabilir? (Not: Ebeveyne, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).✓ Ebeveynin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Ebeveynin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA: ✓ Ebeveynin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında yerde bulunan resim gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların ebeveyn tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte ebeveynden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kar cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet Çocuklar ve köpeğin üstünde bulundukları zemin karla kaplı” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;● Bu sayfada hangi hayvanı görüyorsun?● Kuş hangi renklerle çizilmiş?● Kız ve kedi ne yapıyorlar?● Kız neyin üzerinde oturuyor?● Kızın üzerinde olduğu şey nedir ve hangi renkte?● Gökyüzünde kaç tane kuş var?✓ Ebeveynden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Attığınız her adımla karı ezer ve arkanızda…(ayak)… izlerinizi bırakırsınız.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.✓ Ebeveynin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi ebeveynden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan doğa kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime kedi kelimesi ise kızın ve kedinin olduğu sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından doğa ve kedi kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;● Doğaya ait hangi unsurları görüyorsun?● Hiç kedi sevdin mi?● Kedi ve kız ne yapıyorlar?● Evinde kedi beslemek ister miydin? şeklinde olabilir.✓ Ebeveynden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Kız balonla ne yapıyordu?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.✓ Ebeveynden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen doğada nasıl vakit geçirmek isterdin? Arkadaşlarınla mı vakit geçirmek isterdin?” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Ebeveynin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Ebeveynin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;● Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?● Kızın doğayı sevme nedenleri nelerdi?● Kız yıldızların altında ne yapmaktan hoşlanıyordu?● Kız ninniler hakkında ne diyordu?● Kız doğada ne tür aktiviteler yapıyor?● Sen ne tür aktiviteler yapmak isterdin?● Kiminle yapmak isterdin?● Bu kitap boyunca hangi hayvanı en çok gördün? ● En çok sevdiğin hangisiydi? Sayfa: Hangi hayvanı görüyorsun? Evet kelebek. Kelebekler nasıl haraket ederler? Evet uçarak. Uçsak nasıl olurdu? (Ellerini kanat şeklinde yapar). Nerelere uçalım? Kelebeğin kanatlarında neler görüyorsun? Evet mavi yuvarlaklar. Kaç tane var? 1,2…18 Kelebek hangi renk? Bu kelebek sen olsan nerelere uçardın? Sayfa: Bu sayfada ne görüyorsun? Kız elini neye doğru uzatmış? Evet güneş. Sen de güneşe dokunabilmek ister miydin? Dokunsak ne hissederik acaba? Kız ve güneşin arkasında ne var? Sayfa: Bu sayfada kız ne yapıyor? Kız neye sarılıyor? Evet güneşe. güneşin yüz ifadesi nedir? Evet gülümsüyor. Gerçek hayatta sende güneşin bir suratı olmasını ister miydin? Sence yağmurlu veya karlı havalarda güneşin suratı nasıl olurdu? Kızın üzerinde durduğu şey nedir? Evet yatak. Yatağının kenarında yerde duran oyuncak ne? Oyuncak ne renk? Sayfa: Burda hangi hayvan var? Evet bir kuş. Kuş hangi renk? Evet mavi. En sevdiğin hayvan neydi? Niye seviyorsun onu? Sabahları ne yapmaktan hoşlanırsın? Sayfa: Burda hangi hayvan var? Evet uğurböceği. Uğur böcekleri bize şans getiriyor. Bu uğur böceği hangi renk? Evet kırmızı ve siyah. Kanatlarında kaç tane siyah benek var? Hadi beraber sayalım 1,2,3…14 Sayfa : Buradaki kız ne yapıyor? Evet ağaca tutunmuş. Aa nasıl durabiliyor orada? Kızın kıyafteleri neler ve hangi renk? Sayfa: Burada hangi hayvan var? Evet kuş. Kuş hangi renklerle çizilmiş? Evet mor ve turuncu. Kuşla ilgili garip bir şey fark ettin mi? Evet gözleri farklı büyüklükle. Hangi göz daha büyük? Sağdaki mi soldaki mi? Hiç gözleri böyle olan bir kuş gördün mü? Sayfa: Bu sayfada hangi hayvanı görüyorsun? Evet kedi. Kız ve kedi ne yapıyorlar? Evet çimenlerde yatıyorlar. Çimenlerin üstünde yatmak ne güzel. Şimdi çimenlerin üstünde yatsak nasıl hissederdik acaba? Sayfa: Bu sayfada hangi hayvanı görüyorsun? Evet kuş. Kuş hangi renklerde? Evet mor ve turuncu. Evinde kuş beslemek ister miydin? Kuş beslesek neler yapardı? Ne renkte bir kuş olsun isterdin? Nasıl bir kuş? Sayfa: Kız ne yapıyor? Kızın üzerinde olduğu şey nedir ve hangi renkte? Evet kağıttan uçak. Kağıttan uçak yapalım mı? Sayfa: Hangi hayvan var? Evet köpek. Köpekleri sever misin? Kimin evinde köpeği var? Senin olsa nasıl bir köpeğin olsun isterdin? Sayfa: Ne görüyorsun? Gökyüzünde kaç tane kuş var? 1,2,3..8 Ben de gökyüzüne bakıp hayaller kurardım. Acaba gökyüzü sonsuza kadar gidiyor mu yoksa bir yerde bitiyor mu? Sayfa: Burada hangi hayvan var? Evet arı. Arı hangi renklerde? Evet sarı, mor ve siyah. Arı üzerinde kaç tane siyah çizgi var? Evet 2 tane. Arılar nasıl ses çıkarır? Evet vızz vızz Hiç arı sokan birisini gördün mü? Arılar bal yapıyor biz de yiyoruz. Sayfa: Ne görüyorsun? Kız neye tutunmuş? Evet balona. Balon hangi renk? Evet kırmızı. Hiç balon tuttun mu? Balon bizi uçurabilir mi? Balonla uçabilsen nereye giderdin? Sayfa: Burada ne var? Evet kelebek. Kelebek hangi renk? Evet yeşil. Bir çiçek görüyor musun? Hangi renk? Evet beyaz. Acaba biz seninle hiç beyaz çiçek gördük mü? Onlara üfleyince nasıl uçuyor biliyor musun? İşte böyle (canlandırır). Sayfa: Kız ne yapıyor? Elinde ne var? Evet balon. Balon hangi renk? Bu kız balonuyla beraber daha önce ne yapıyordu? Evet uçuyordu. Rüzgarlı havaları sever misin? Niye? Sayfa: Burada ne var? Evet kedi. Kediler nasıl ses çıkarıyordu? Evet miyav. Kedi ne yapıyor? Evet esniyor. Hiç kedi sevdin mi? Severken nasıl sesler çıkarıyorlar? Dikkatli olmamız lazım bazen kediler tırmıklayabiliyorlar. Sayfa: Kız neyin üzerinde oturuyor? Evet ayın. Bu şekildeyken aya ne deniyor biliyor musun? Hilal. Ayın hangi şekli daha güzel? Hilal mi tam ay mı? Hadi ikisini de çizelim. Niye? Aya gitsek gerçekten böyle oturabilir miydik? İster miydin? Sayfa: Ne görüyorsun? Kız ne yapıyor? Evet şarkı söylüyor. Şarkı söylemeyi seviyor musun? En sevdiğin şarkı ne?Hadi o şarkıyı söyleyelim. Hangi hayvan var? Evet baykuş. Hangi renk? Evet turuncu. Sayfa: Ne görüyorsun? Kaç tane yıldız var? 1,2,3…13. Bu akşam yıldızlara bakalım mı? Bu sayfanın diğer sayfadan farkı ne ( o sayfayı tekrar gösterir)? Kitapta başından beri gündüz vaktiyken son üç sayfada gece var. Sayfa: Hangi hayvan var? Evet Kelebek. Kelebek hangi renk? Evet yeşil. Bu sayfaya kadar gördüğümüz kelebeklerden hangisini en sevdin? Niye? Sayfa: Ne görüyorsun? Buna benzer bir çizim vardı, daha önce neredeydi? Evet kapak fotoğrafıydı. Kapak fotoğrafındaki çizim ile bu çizim arasındaki fark ne? Evet kapakta gündüzdü ve kız ağacın altındaydı, burada ise gece. Sayfa: Hangi hayvan var? Evet kedi. En sevdiğin ninni ne? Niye? Sayfa: Anne ve kızı ne yapıyor? Evet beraber kitap okuyorlar. Tıpkı bizim gibi. Peki başka annenle/babanla ne yapmayı seviyorsun? Sayfa: Doğayı seviyor musun? Ben çok seviyorum. Ormana gidince çook mutlu oluyorum. Ormana gidince ne yapalım? Sayfa: Ne görüyorsun? Kaç tane çiçek var? Renkleri neler? Evet iki çiçek var turuncu ve pembe renkliler. En sevdiğin çiçeğin rengi nedir? Kaç tane kelebek var ve renkleri nedir? Evet iki kelebek var pembe ve turuncular. Birisine çiçek almak ne kadar güzel bir şey! Birisi sana çiçek alsa ne hissederdin? Sayfa: Hangi hayvanı görüyorsun? Evet kuş. Bu kitap boyunca hangi hayvanı en çok gördün? En çok sevdiğin hangisiydi? ✓ Ebeveynden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir. Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz) Etkileşimli kitap okuma sürecindeki aşamalar (BDGT) Değerlendirme Evet Hayır Konuşmayı Başlatma Çocuktan resimdeki nesneyi isimlendirmesini istediniz mi? Hikâyedeki karakterler hakkında sorular sordunuz mu? Değerlendirme Çocuğun verdiği cevabın doğru olup olmadığını değerlendirdiniz mi? Çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler verdiniz mi? Genişletme Çocuğun cevabını birkaç sözcük daha ekleyerek genişlettiniz mi? Tekrarlatma Çocuğun yanıtını tekrarlamasını istediniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu Konuşmayı başlatma ve sürdürme teknikleri Değerlendirme Evet Hayır Tamamlama Çocuktan hikâyedeki bir ifadeyi tamamlamasını istediniz mi? Hatırlama Çocuğa hikâyedeki karakterler ile ilgili sorular sordunuz mu? Çocuğa hikâyedeki olaylar hakkında sorular sordunuz mu? Açık uçlu sorular sorma Çocuktan resimde anlatılan olayı tanımlamasını istediniz mi? 5N 1K soruları sorma (Ne? Ne zaman? Nerede? Neden? Nasıl? Kim?) Resimdeki nesneye işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? Resimdeki eyleme işaret ederek çocuğun isimlendirmesini istendiniz mi? İlişkilendirme Hikâyeyi çocuğun yaşamından bir şey ile ilişkilendirdiniz mi? Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu Kitabın Adı: Okuma Öncesini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz. Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların olmamasına, çocuğun tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına dikkat ettiniz mi? Değerlendirme Evet Hayır Çocuğun kitabın resimlerini rahatlıkla görebilmesi için, yan yana ya da sizin (ebeveynin) kucağında kitabı rahatlıkla görebileceği bir oturma düzeni sağladınız mı? Kitabı okuma süresince çocuğa doğru tutup, çocuğun resimleri rahatça görebilmesini sağlamak için yan taraftan okumaya çalıştınız mı? Çocuğun öncelikle kitabın kapak resmine bakmasını istediniz mi? Kitabın ön kapağında neler gördüğünü sordunuz mu? Kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğunuza okudunuz mu? Kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekilerek hikâyede de ne olabileceğine dair çocuklara açık uçlu sorular sorup, çocuğa konuşma fırsatı vererek konuşma becerisinin geliştirilmesine yardımcı oldunuz mu? Bu hikâyede ne anlatılıyor olabilir? sorusunu çocuğunuza yöneltiniz mi? Kitabın arka kapağında neler görüyorsun? sorusunu çocuğunuza yönelttiniz mi? Çocuğun hikâye ile ilgili tahminleri alındıktan sonra dikkatlice dinlemesini istediniz mi? Okuma Sürecini Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını açıkladınız mı? Değerlendirme Evet Hayır Sözcüklerin anlamlarını resimlerle ve materyaller ile desteklediniz mi? Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirecekleri örneklere verdiniz mi? Belirlenen hedef sözcüklerin anlamlarını çocuk dostu terimler ile açıkladınız mı? Geçmiş deneyimler ile hikâyeyi desteklediniz mi? Çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini desteklediniz mi? Çocuğun yazı farkındalığı becerilerini desteklediniz mi? 5N 1K sorularını sordunuz mu? (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?) Çocuğa açık uçlu sorular sordunuz mu? Tekrarlar ve genişletmeler kullandınız mı? Cümle tamamlama sorularına yer verdiniz mi? Okuma Sonrasını Değerlendirme Formu (Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz). Değerlendirme Evet Hayır Çocuğa okuduğunuz kitabın adını tekrar sordunuz mu? Kitapta kimlerin olduğunu sordunuz mu? Hikâyenin sonunda neler olduğunu sordunuz mu? Kitaba başka bir isim verilse ne olmasını isterdin? Sorusunu sordunuz mu? Hikâye çocuğun rahatça duyabileceği bir ses tonu ile okudunuz mu? Çocuğunuz istekli olursa hikâyeyi özetlemesini istediniz mi?
YAĞMURLU BİR GÜNYazan: Anna MilbourneÇeviri: Özlem ÖzbalResimleyen: Sarah GillYayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM YAYINLARI Hedef Sözcük Anlamı Koyu Daha belirgin, yoğunluğu çok olan. Merak Bir şeyi anlamak, öğrenmek, görmek vb. için duyulan, içten gelen istek. Sığınmak Yağmurdan, güneşten ya da çeşitli tehlikelerden kaçarak güvenli bir yere çekilmek. Gökkuşağı Düşmekte olan yağmur damlacıklarında Güneş ışınlarının kırılarak yansıması nedeniyle gökyüzünde oluşan, yay biçiminde ve yedi renkli görüntü. Birikinti Bir yerde kendi kendine birikmiş olan şey Soluklaşmak Rengi atmış olan, uçuk, mat, parlaklığını, ışığını yitirmiş. Kuytu 1. Gözden uzakta, ıssız, sessiz, kimsesiz (yer). 2. Gün ışığı, rüzgâr, yağmur vb. almayan (yer). Sızmak (sıvılar için) ince aralıklardan, çok ince deliklerden, gözeneklerden az miktarda ve belli olmaksızın, yavaş yavaş akmak, çıkmak. Oluşmak Belirgin bir varlık kazanmak, biçimlenip ortaya çıkmak, belirmek, biçimlenmek. Kök Yerin altında aşağıya ve yanlara doğru büyüyen, kollar oluşturarak bitkileri toprağa bağlayan ve onların, toprakta bulunan besinleri emmesine yarayan klorofilsiz bölüm. Minnacık Çok küçük, minimini, minicik. Kaçıvermek Çabucak kaçmak. Aşağı Eğimli bir yerin daha alçak olan yanı, alt yanı. Hedef Sesbirim: /K/Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Köşe, kutu ve küçücük kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır). OKUMA ÖNCESİNDE: ✓ Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.✓ Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.✓ Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir. ✓ Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Resimde neler görüyorsun?· Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?· Bildiğin hayvanları söyler misin?· Yağmuru sever misin?· En çok hangi mevsimi seversin?· Yağmurda daha önce yürüdün mü?· Hangi kıyafetleri tercih edersin yağmurda?· Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir). ✓ Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.✓ Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir. OKUMA SIRASINDA:✓ Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki bot resmi gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.✓ Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan bot cevabı geldiyse “Evet bu bir bot.” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.✓ Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.✓ Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan bot cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet kız kırmızı bir bot giymeye çalışıyor.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir. ✓ Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;· Kim dışarı çıkmak için hazırlanıyor?· Kuşlar yağmur yağınca nerede toplaşıyor?· Su birikintileri ne zaman oluşur?· Su birikintileri neden küçülür?· Gökkuşağı nasıl oluştu?· Bulutların içinde büyüyen ne?✓ Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “…(güneş)… etrafı ısıtır.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir. ✓ Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.✓ Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan gökkuşağı kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime birikinti kelimesi ise çocukların su birikintisinde oynadıkları sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından gökkuşağı ve birikinti kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.Örnek sorular;· Gökkuşağı ne zaman çıkar biliyor musun?· Daha önce gökkuşağı gördün mü?· Hiç su birikintisinde oynadın mı?· Su birikintisi nasıl bir şey bana tarif eder misin? şeklinde olabilir.✓ Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Gökkuşağı ve birikintiler neredeydi?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir. ✓ Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen bir anda yağmura yakalansaydın ne yapardın? Yağmurlu havada dışarı çıkarken neler giyiyorsun” şeklinde sorular sorması beklenir. OKUMA SONRASI✓ Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.✓ Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;· Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?· Kız neden botlarını giyiyordu?· Gökyüzündeki rengarenk oluşan şeyin adı neydi?· Hangi hayvanları hatırlıyorsun?· Hayvanlar yağmur yağdığında ne yapmıştı?· Çocuklar su birikintisine bastığında nasıl sesler çıkarmışlardı?· Yağmur bittiğinde neler olmuştu?· Yağmur yağdığında bitki kökleri yağmur suyunu ne yapıyordu?· Sen de yağmuru sever misin? şeklinde olabilir. 1. Sayfa: Aa, ben burada bir kız çocuğu görüyorum bir de dışarıda köpek var ve bulutlara bak bulutlar ne kadar koyu, sen de görüyor musun? Peki bulutları bu şekilde sen de gördün mü hiç? Renkleri ne kadar koyu değil mi?2. Sayfa: Bulutlar nasıl görünüyor, sanki pamuk gibi. Sen neye benzetiyorsun?3. Sayfa: Gökyüzünde bulutların arasında neler görüyoruz? Evet kitapta da uçak ve kuşlar çizilmiş. Bulutların nasıl oluştuğunu düşündün mü hiç?4. Sayfa: “ Bulutlar ne kadar da koyulaşmış. Sence neden böyle oluyor olabilir? 5. Sayfa: Bak, yağmur başlamış. Yağmur nasıl başlıyor olabilir? Çocukların üzerine yağıyor. Onlara yağmurdan ıslanmamaları için ne verirdin?6. Sayfa: Bak burada da şemsiye almışlar. Yağmur da ince ince yağıyor. 7. Sayfa: Hayvanları gördün mü? Hangi hayvanlar var? Evet kuşlar, tavşan, sincap… Peki başka? Bu hayvanlar neden kaçıyorlar?8. Sayfa: Yağmur nasıl da çok yağıyor. Sence çocuklar ne hissediyor olabilir?9. Sayfa: Burada da eğleniyor gibi görünüyorlar. Sen de yağmurda böyle oynadın mı hiç?10. Sayfa: Az önce yağmurdan kaçan hayvanları görmüştük ya bak salyangozlara yağmurda mutlular. Burada başka hangi hayvanlar var? Onlar da yağmuru seviyor olabilirler mi? Gel bakalım neler oluyormuş bu sayfalarda okumaya devam edelim.11. Sayfa: Kurbağa gördün mü daha önce? Yavrularını görmüş müydün hiç? 12. Sayfa: Aa bak burası toprağın altı. Bitkiler nasıl da tutunmuşlar. Bunlar bitkilerin kökleri. Daha önce gördün mü? Onlar da yağmuru çok sever. 13. Sayfa: Aa bak toprağın altında yaşayan canlılar var. Daha önce toprağın altında yaşayan canlı duydun mu? Bunlar hangi hayvanlar sence?14. Sayfa: Güneş çıkmaya başlamış bir yandan da bulutlar da duruyor. Burada oluşan şeyi daha önce gördün mü?15. Sayfa: Gökkuşağındaki renkleri sayalım mı? Daha önce gökkuşağı gördün mü?16. Sayfa: Yerlere bak nasıl olmuş? Çocuğun ayakkabısı neden öyle çıkmış olabilir? Daha önce çamurda oynadın mı hiç? Çamura basınca nasıl ses çıkıyordu?17. Sayfa: Bak kuşu gördün mü? Kuş ne yapıyor sence? Evet kuşlar da solucanlar ile beslenir.18. Sayfa: Çocuk hangi hayvanlara bakıyor? Bitkilerin üstündekileri gördün mü? Sence neden öyle?19. Sayfa: Kız ve çocuğa bak şemsiyeleri kapatmışlar gördün mü? Kız da beline ceketini bağlamış. Hava nasıl sence?20. Sayfa: Çocuklara bak ağacın gölgesine geçmişler. Kız ne yapıyor? Köpek de uyumuş. Sen de güneşli günlerde arkadaşlarınla dışarıda oynuyor musun? ✓ Anneden çocuğa, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.
Yayınlandı - Wed, 07 Ağs 2024
Wed, 07 Ağs 2024
- Etkileşimli Kitap