Örnek Kitap Okuma Rehberi - 18

MARTI KADAR BEYAZ ALBİNO BİR KIZIN ÖYKÜSÜ

Yazan: Aksinja KERMAUNER

Resimleyen: Maja LUBI
Çeviri: Mine ÖZYURT KILIÇ

Yayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI

Hedef Sesbirim: /K/

Hedef sesbirim ile başlayan ve biten sözcükler çocuğa okunur. (Yoklamak, karavan gibi sözcüklerin son seslerine vurgu yapılarak kullanılır.).

OKUMA ÖNCESİNDE:

✓         Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.

✓         Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.

✓         Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.

✓         Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Resimde neler görüyorsun?

●      Kitabın kapağında kimi görüyorsun?

●      Sence bu kız neden mutlu?

●      Sen en son ne zaman mutlu oldun?

●      En çok hangi tatili seversin?

●      Daha önce hiç farklılıklarla ilgili kitap okudun mu?

●      Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?

Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet, beyaz. Beyaz rengi sana neleri hatırlatıyor? Bulutları hatırlatıyor. Peki bu kız neden bembeyaz giyinmiş olabilir? Evet bu rengi seviyor olabilir. Günlük hayatında sen nerede beyaz görüyorsun?

(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).

✓         Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.

✓         Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir.

OKUMA SIRASINDA:

✓         Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında havada bulunan resim gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.

✓         Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.

✓         Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.

✓         Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan martı cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet martı denizin üstünde uçuyor.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.

✓         Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;

●      Bu sayfada kim var?

●      Denize nerede gireriz?

●      Burada çocuk ne yapıyor?

●      Çocuk neden şapkayla ve güneş gözlüğüyleyüzüyor olabilir?

●      Biz denize ne zaman gideriz?

●      Elif, şapkasını rüzgâr uçurunca nasıl hissetmişti?

✓         Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Bembeyaz olduğu için güneşten yanmasın diye tenimi …(korumam)… gerek.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.

✓         Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.

✓         Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan doğa kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “Haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir.  Yeni öğretilecek kelime karavan kelimesi ise Elif’in ve hamağın kurulu olduğu sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından Elif ve hamak ile ilgili kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.

Örnek sorular;

●      Elif’e ait hangi farklılıkları görüyorsun?

●      Hiç Elif’in güzel bukleleri gibi olan beyaz saçlı bir çocuk gördün mü?

●      Elif’in hamağını babası nereye kurmuştu?

●      Elif neden dinlenmeye geçmişti? şeklinde olabilir.

✓         Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Elif güneşten korunmak için neler yapmıştı?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.

✓         Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen doğada rüzgârlı bir havayla karşılaştın mı? Rüzgârlı havada hiç eşyan uçtu mu?” şeklinde sorular sorması beklenir.

OKUMA SONRASI

✓         Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.

✓         Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?

●      Elif’in güneşten korunma nedenleri nelerdi?

●      Mert’in Elif’i mutlu eden iltifatı neydi?

●      Senin de arkadaşlarında sen farklı özellikleri gördün mü?

●      Senden farklı olan arkadaşlarının özellikleri nelerdi?

●      Sen tatile giderken nasıl giyinirsin?

●      Elif gibi tatil yapmak ister miydin?

●      Bu kitapta Elif’in uçan şapkasının uçmaması için ne çözüm önerirdin?

●      Kitap boyunca en çok Elif ile ilgili neye şaşırdın?

1. Sayfa: Martı havada uçuyor denizin içinde ayaklar var. Burada yüzen kim olabilir? Sen de yüzmeyi biliyor musun?

2. Sayfa: Bak bu sayfaya, bir kız yüzüyor ve çok mutlu görünüyor. Sence onu ne mutlu ediyor olabilir? Sence neden uzun kollu gömlek giymiş olabilir?

3. Sayfa: Bak burada çocuğun yüzerken kullandığı kızın yüzerken kullandığı simitten farklı. Sen yüzerken ne kullanıyorsun?

4. Sayfa: Kızın şapkası ve saçları beyaz. Daha önce beyaz saçlı bir çocuk görmüş müydün? Herkesin saç rengi farklı olabilir veya cilt renkleri. Elif’in de cilt rengi güneşe karşı çok hassas olduğu için gömlek giyiyor.

5. Sayfa: Bak burada Elif dinleniyor galiba. Güneş gözlüğünü de takmış. Cildi hassas olduğu gibi gözleri de normal insanlara göre daha hassas olduğu için korumak için takıyor. Bir de bir yere oturmuş galiba sence ne olabilir?

6. Sayfa: Burada sayfada bir şeyler var. Evet, bu yüzdüğü simit. Peki, bu sopa ne sence? Bu sopayı ne için kullanıyor olabilir Elif? Evet, gözleri de çok hassas olduğu için yürürken dikkat etmek düşmemek için önünü kontrol ediyor sopasıyla. 

7. Sayfa: Burada ağacın dalında hangi hayvan var? Bir cırcır böceği. Cırcır böceği hangi renklerle çizilmiş? Evet kahverengi. Bak bir çam ağacı bu sanırım, kozalakları var çünkü.

8. Sayfa: Bak daha çok cırcır böceği var. Bize gülümseyen bir hayvan daha var hangi hayvan acaba?

9. Sayfa: Burada Elif uyuyor galiba. Havlular da asılmış. Havluların üstündeki resim ne anlatmak istiyor olabilir bize? Sıcak havalarda serinlemek için sen neler yaparsın?

10.  Sayfa: Aa bak bize gülümseyen biri var. Sence bu hangi hayvan? Evet bir çizgili yengeç. Havlularda yine bir desen var. Evet, onlar da mutlu balıklar.

11.  Sayfa: Bu da kim? Bir kız daha. Adı Çiçek ve Elif’in arkadaşı galiba. Sence Elif’in yanına mı gidiyordur. Ne oynayacak olabilirler? Şimdi hava sıcak olduğu için dinleneceklermiş.
    
    
12.  Sayfa: Ne görüyorsun? Yengeç de sallanıyor evet. O da yorulmuş galiba. Sen de yorulunca dinlenir misin?

13.  Sayfa: Terlikler yürürken nasıl ses çıkarır? Evet şıpıdık şıpıdık diye. Evet insanlar yürüyor buradan. Doğru söyledin bir de kirpi var. Ne kadar çok canlı var bu kamp alanında hatta bak bu da deniz kestanesi. Daha önce gördün mü?

14.  Sayfa: Ne görüyorsun? Yine farklı terlikli insanlar geçiyor. Bu terliklerin rengi ne renk? Sence her terlik yürürken aynı sesi mi çıkarıyordur?

15.  Sayfa: Elif bir şey arıyor galiba. Rüzgâr şapkasını uçurmuş. Endişelendi galiba neden korkmuştur? Doğru, güneşten çabuk zarar görebiliyordu.  

16.  Sayfa: Sen onun yerinde olsan ne yapardın? Yerlerde de hep çamların iğneli yaprakları var, hepsi elini acıtmış.

17.  Sayfa: Ah gözlüğü de hamakta kalmış. Görmekte de zorlanıyor. Sen onun yerinde olsan nasıl hissederdin? Bak kendine güvendi şimdi. İşte şapkayı bulabilmiş. Senin de cesaretli olduğunu düşündüğün bir zaman var mı?

18.  Sayfa: Galiba martı da seviniyor Elif için. Martılar nasıl ses çıkarır?

19.  Sayfa: Evet birileri geliyor. Kimin terliği olabilir sence bu terlikler?
    
    
20.  Sayfa: Burada da var terlikler. Bu terlikler de galiba annesinin terlikleri. Elif nasıl hissetmiştir onlar olduğunu anlayınca?
    
    
21.  Sayfa: Babası nasıl görünüyor? Evet mutlu görünüyor.
    
    
22.  Sayfa: Annesi de Elif de çok mutlu görünüyor. Elif’in mutluluğu kendi başına bulabildiği şapkasından dolayıymış. Sen de bir şeyleri başardığında nasıl hissedersin?
    
    
23.  Sayfa: Galiba annesi kitap okuyor. Sence okuduğu kitap ne ile ilgili olabilir? Sen en çok hangi kitapları seversin?
    
    
24.  Sayfa: Elif nasıl hissediyordur sence? Evet çok mutlu görünüyor. Sen neler hissediyordun şu anda? Kitap sana ne düşündürdü?

✓         Anneden çocuğa, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu

(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz)

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu

Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu

Kitabın Adı: