Örnek Kitap Okuma Rehberi - 15

HAYDİ SAYALIM ELMALAR

Yazan: Joan Holub

Resimleyen: Jan Smith
Çeviri: Ayşe Şirin Okyayuz

Yayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI

Hedef Sesbirim: /O/

Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Olgun, okul gezisi gibi sözcüklerin son seslerine vurgu yapılarak kullanılır.).

OKUMA ÖNCESİNDE:

✓         Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.

✓         Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.

✓         Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.

✓         Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Resimde neler görüyorsun?

●      Kitabın kapağında hangi bitkileri görüyorsun?

●      Sence çocukların ellerindeki elmalar neden farklı renklerdeler?

●      Doğayla ilgilenmeyi sever misin?

●      En çok hangi renk elmayı seversin?

●      Daha önce hiç meyvelerle ilgili kitap okudun mu?

●      Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?

Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet kırmızı. Kırmızı rengi sana neleri hatırlatıyor? Evet elmalar ve çocuklar var. Peki çocuklar ne hissediyor olabilir? Evet burası orman olabilir. Günlük hayatında ağaçları nerelerde görüyorsun? Bu gördüğün ağaçlar bu sayfadakine benziyor mu? Benzemiyorsa farkları nedir? Ağaçların olduğu yerde başka hangi bitkileri gördün?

(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).

✓         Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.

✓         Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir.

OKUMA SIRASINDA:

✓         Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında bulunan resim gösterilerek “Burası nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.

✓         Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.

✓         Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.

✓         Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan orman cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet ağaçların çok olduğu yere orman diyebiliriz. Burası daha çok çiftlik gibi duruyor diyebiliriz de.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.

✓         Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;

●      Bu sayfada kim var?

●      Elmalar nerede çizilmiş?

●      Çocuklar ne yapıyor?

●      Ellerindeki haritaya neden bakıyor olabilirler?

●      Çocuklar on yedi nesneyi ne zaman saymaya başlıyor?

●      Çocukların topladıkları elmalar nasıllardı?

✓         Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Yaz mevsiminde elmalar …(büyümeye)… başlar.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.

✓         Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.

✓         Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan doğa kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “o” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “Haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir.  Yeni öğretilecek kelime olgun kelimesi ise elmaların olduğu çocukların ısırdığı sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından doğa ve tüneyen kuşlar ile ilgili kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.

Örnek sorular;

●      Doğaya ait hangi unsurları görüyorsun?

●      Hiç çiftlikte bulundun mu?

●      Okul gezisine giderken otobüste ne yapıyorlar?

●      Emir neden heyecanlıydı? şeklinde olabilir.

✓         Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Hayvanlar rüzgârdan korunmak için neler yapmışlardı?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.

✓         Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen hiç elma topladın mı? Elmalı yiyecekler pişirmek için elmayla bir şey yaptın mı?” şeklinde sorular sorması beklenir.

OKUMA SONRASI

✓         Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.

✓         Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?

●      Çocukların çiftliğe gitme nedenleri nelerdi?

●      Elmaların faydası neydi?

●      Sen hiç meyve topladın mı?

●      Elmalar elma olmadan önce ağaçta neler olur?

●      Sen çiftliğe giderken nasıl giyinirsin?

●      Çiftlikte gözlem yapmak ister miydin?

●      Bu kitapta elmayı ağaçtan toplama yöntemi nasıldı?

●      Kitap boyunca en çok Mutlu Elma Çiftliği ile ilgili neye şaşırdın?

1. Sayfa: Yeşil ve kırmızı meyveli ağaçlar var. Bak çamaşırlar buradaki tabelada da bir şeyler yazıyor. Sence bu ağaçlardaki meyveler neler olabilir?

2. Sayfa: Bak bu sayfaya, Emir çok mutlu görünüyor. Bir önceki sayfadaki resim ile ilgili olabilir mi?

3. Sayfa: Buradaki panoyu gördün mü? Kaç tane kâğıttan elma var? Sence Üstünde bazı yazılar var galiba. Elmaların üzerindeki yazılarda ne olabilir? Bir sınıf panosunda öğrencilerin adını yazmışlar. Kaç tane olduğunu haydi beraber sayalım.

4. Sayfa: Bu çocuğun adı Bora. Sence ne gösteriyor bize?

5. Sayfa: Burada otobüsle nereye gidecekler acaba? Aa bak galiba panodaki isimlerinin yazılı olduğu elmaları asmışlar üstlerine. Bu kadar kişi otobüse sığabilirler mi sence? Kaç kişi var sayalım mı?

6. Sayfa: Sen de daha önce otobüsle okul gezisine katıldın mı? Sence burada çocuklar nasıl hissediyorlardır? Sen nasıl hissettin bu resimleri görünce? 

7. Sayfa: Burada Zeynep ve Tuba aralarında konuşuyorlar. Nereye bakıyorlar? Evet yola bakıyor olabilirler. Sence ne konuşuyorlardır?

8. Sayfa: Aa bak kızlar tabelaya bakıyorlarmış demek ki. Oğlanlar da haritaya bakıyor. Sen de onlar gibi harita kullandın mı daha önce? Sence ne kadar yolları kalmıştır. Bak sayıları gördün mü?

9. Sayfa: Vay canına ne kadar çok resim var. Galiba çocukların düşündükleri. Sence bu resimlerin hepsini nerede beraber görebiliriz? Mesela bir çiftlikte olabilir mi?

10. Sayfa: Bak burada da tahminlerde bulunmuşlar. Sen çiftlikte olabilecek neleri tahmin ederdin? Mesela bence çiftlikte tavuklar olabilir.

11. Sayfa: Çok heyecanlılar galiba. Adımlarını sayarak çiftliğe gidiyorlar. Sence kaç adımda giderler?
    
    
12. Sayfa: Ne görüyorsun? Sence bu kadın kim olabilir? Evet çiftliğin sahibi olabilir.

13. Sayfa: Vay canına treni görüyor musun? Çocukların bindiği yerin adını biliyor musun? Evet vagon. Kaç vagon var sayalım mı? 15 vagon varmış, evet. Hepsi farklı renkteler. Kaç farklı renkte vagon var?

14. Sayfa: Sen de daha önce trene bindin mi?

15. Sayfa: Burada da bir sürü inek var. İnekler ne renk? İnekler neyle beslenir? Çok fazla inek var değil mi?

16. Sayfa: Ne güzel bir göl. Gölde ördekler var sanırım. Ah bak farklı renkteler. Her renkten kaç tane var? Ah evet ters dönmüş bir ördek. Sen de yüzmeyi sever misin?

17. Sayfa: Özge nasıl hissediyor sence? Elmalardan iki farklı renkte var. Evet biri kırmızı biri yeşil.

18. Sayfa: Bak burada da farklı renkte bir elma daha var. Sen sarı elma yedin mi daha önce? Vız vız arılara bak. Arıların yaşadıkları bu yerin adını biliyor musun? Arılar kovanlarda ne yapar?

19. Sayfa: Ne kadar çok ağaç var. Sen en çok hangi ağaçtan toplardın orada olsaydın?

20. Sayfa: Bu sepetlerden daha önce görmüş müydün? Resimde sana farkı gelen neler var?

21. Sayfa: Bora biraz elmaları koparırken zorlanmış galiba. Bak bize gösteriyormuş aslında. Sence nasıl koparmak kolay olur?

22. Sayfa: Ah hadi sayalım, Demir, Ece ve Tuba kaçar tane elma toplamış? En küçük elmaları kim toplamış? Evet Demir.

23. Sayfa: Burada ne yapıyorlar sence? Elmalarını değiştirmek istemişler. Takas yapmayı daha önce duydun mu?

24. Sayfa: Çınar, bize neler gösteriyor? Elmanın içine bak. İçindekilere ne deriz? Evet beş çekirdeği var.

25. Sayfa: Hmm… Sanırım burada çocuklar bize mevsimleri anlatıyor. Sence sadece mevsimleri mi anlatıyorlar yoksa başka bir şeyi mi söylüyorlar? Diğer sayfaya da bakalım.

26. Sayfa: Evet bak bize dört mevsimde de elma ağacı nasıl büyür, neler yaşar onu göstermişler. Elmalar büyürken hangi renkteler? Evet hepsi yeşil görünüyor.

27. Sayfa: Bunlar da ne böyle sence? Pata mı acaba. Elmadan yapılmış elmalı turtalar. Kaç tane var? Peki bu dilimler çocukların hepsine yeter mi acaba?

28. Sayfa: Saati gösteriyor Seden. Saat kaç olmuş? Saat iki olmuş ve gitme zamanları gelmiş.

29. Sayfa: Herkes de elmaları ham ham yiyerek gidiyor. Nasıl görünüyorlar?

30. Sayfa: Ay! Bora’ya bak. Dişi çıkmış elma yerken. Sen hiç böyle bir durum yaşadın mı? Dişlerimiz sallanırken bazen sert bir şey yediğimizde çıkar ve daha güzel daha sağlam dişlerimiz gelir.

31.  Sayfa: Pınar Hanım’a veda etmişler. Neler hissediyordun şu anda? Kitap sana ne düşündürdü?

✓   Anneden çocuğa, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu

(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz)

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu

Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu

Kitabın Adı: