Örnek Kitap Okuma Rehberi - 14

HAYDİ SAYALIM ARILAR

Yazan: Alison Formento

Resimleyen: Sarah Snow

Çeviri: Ayşe Şirin Okyayuz

Yayınevi: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI

Hedef Sesbirim: /A/

Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Arı, Astronot gibi sözcüklerin son seslerine vurgu yapılarak kullanılır.).

OKUMA ÖNCESİNDE:

✓         Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.

✓         Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.

✓         Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.

✓         Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Resimde neler görüyorsun?

●      Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?

●      Arılar hakkında ne bildiğini söyler misin?

●      Doğayla ilgilenmeyi sever misin?

●      En çok hangi hayvanı seversin?

●      Daha önce hiç çiftlik ile ilgili kitap okudun mu?

●      Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?

Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet yeşil. Yeşil rengi sana neleri hatırlatıyor? Evet yapraklar ve kuşlar var. Peki nerede duruyor olabilirler? Evet bir ağaçta. Günlük hayatında ağaçları nerelerde görüyorsun? Bu gördüğün ağaçlar bu sayfadakine benziyor mu? Benzemiyorsa farkları nedir? Ağaçlarda başka yaşayan hangi hayvanları gördün?

(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).

✓         Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.

✓         Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir.

OKUMA SIRASINDA:

✓         Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında bulunan resim gösterilerek “Burası nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.

✓         Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.

✓         Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.

✓         Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan çiftlik cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet çiftliği ziyarete gelen otobüsü çiftçi selamlıyor.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.

✓         Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;

●      Bu sayfada kim var?

●      Arılar nerede çizilmiş?

●      Arılar kovanlarında ne yapıyor?

●      Çocuklar arıların yanına gitmek için ne yapıyor?

●      Çocuklar arıları ne zaman dinlemeye başlıyor?

●      Neden çiftlikte hiç inek at gibi hayvanlar yoktu?

✓         Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Paylaşmak …(güzel)… bir şeydir.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.

✓         Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.

✓         Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan arıcılık kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “a” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir.  Yeni öğretilecek kelime arı kelimesi ise arıların ve kovanların olduğu sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından arı ve kovan kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.

Örnek sorular;

●      Arıcılığa ait hangi unsurları görüyorsun?

●      Hiç yakından arı gördün mü?

●      Arılar kovanlarında ne yapıyorlar?

●      Arıcılıkta giyilen bu tulumları giymek ister misin?   şeklinde olabilir.

✓         Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Çocuklar arıların yanına gitmeden önce ne yapıyorlardı?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.

✓         Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen çiftlikte neler yapmak isterdin? Petekleri mi toplamak isterdin balları kavanozlara koymak mı isterdin?” şeklinde sorular sorması beklenir.

OKUMA SONRASI

✓         Annenin okunan hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.

✓         Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?

●      Arıların bitkileri, çiçekleri dolanmalarının nedenleri nelerdi?

●      Arıların yanında neden tulum giyiyorlardı?

●      Okul gezisi için çiftliğe gelen çocuklara vız vız çiftliğini kim göstermişti?

●      Arılar bal yapmak için nasıl besleniyordu?

●      Bal ve polen deyince aklına ne geliyor?

●      Arıcılık yapmak ister miydin?

●      Bu kitap boyunca arılar dışında çiftlikte neler gördün?

●      En çok sevdiğin kısım kitapta hangisi?

1. Sayfa: Bir otobüs, sanırım okul gezisi yapıyorlar. Sence bu geldikleri yer neresi olabilir? Bir çiftliğe benziyor. Onları karşılayan birisi var. Bu kim olabilir?

2. Sayfa: Burası nereye benziyor? Evet burası çiçeklerin olduğu bir tarla. Kemal öğretmen ve öğrencileri bu tarlada geziyor.

3. Sayfa: Burada da çiftçi Zeynep Hanım çocuklara etrafı gösteriyor. Sence çocuklar burada neler sormuş olabilir? Buradaki çiftlik hakkında sen ne düşünüyorsun?

4. Sayfa: Aa bak ağaçlar hangi renk çiçek açmışlar? Sence ne ağacı olabilirler? Böyle ısırarak yediğimiz bir meyvenin meyve olmadan önceki haliymiş. (Hayali bir şekilde canlandırma yaparak gösterilebilir.) Evet, elma ağaçlarıymış.

5. Sayfa: Burada çocuklar neden öğretmenlerinin yanına gelmişlerdir? Sence ne hissediyor olabilirler?
6. Sayfa: Burada çocuklar ne yapıyor? Evet üstlerine beyaz bir kıyafet olan tulum giymişler. Bak eldivenler giymişler. Eldivenler ne renk? Sence neden bu kıyafetleri giymiş olabilirler?

7. Sayfa: Çocuklar neye benzediklerini tahmin ediyorlar. Bir tanesi astronot gibi olduklarını söylemiş. Sen daha önce astronot ne demek duydun mu? Peki sence çocuklar başka neye benzemişler bu kıyafetlerle?

8. Sayfa: Bu kutular da ne olabilir? Evet üstünde arılar da var. Neye benziyor sence kutular? Mesela eve benziyor gibi değil mi? Bunlara arı kovanı deniyor.

9. Sayfa: Zeynep Hanım çocuklara gösteriyor. Sence arı kovanlarının içinde ne olabilir?

10. Sayfa: Aa bak Zeynep Hanım’ın elinde bir şeyler var. Sence bununla ne yapıyor olabilir? Neden kovana bunu sıkıyor? Arılar bu sayede kovandan çıkıp polen toplamaya gidiyorlar.
    
    
11. Sayfa: Tüm çocuklar arılara bakıyor. Sence arılar konuşabilir mi? Çocuklar arıların vız vız uçmasını izliyor ve dinliyor.
    
    
12. Sayfa: Ne görüyorsun? Evet çok fazla arı uçuyor. Sence arılar nerelere gidiyorlar?

13. Sayfa: Bak bu çiçeklerin adını biliyor musun? Kaç tane çiçek var? Evet bu iki sarı çiçeğin adı hindiba. Arılar bu çiçeğe konmamış galiba.

14. Sayfa: Ne görüyorsun? Ben bunların tadını çok severim. Evet çilekler. Bunlara yaban çileği deniyormuş sence normal çilekle farkı nedir?

15. Sayfa: Burada da çiçekler var. Çiçekler ne renk? Arılar da çiçeklere konmaya devam ediyorlar.

16. Sayfa: Ne kadar da büyük yapraklı çiçekler değil mi? Evet. Arılar konmuş. Ne için çiçekleri geziyorlardı? Kovanda bal yapmak için evet. Sence başka çiçekler de gitmişler mi gel beraber okumaya devam edelim.

17. Sayfa: Çiftçiler çalışıyorlar. Sence bu suladıkları meyve ne olabilir? Arılar su içer mi peki?

18. Sayfa: Bak yine farklı bir çiçeğin yanına gelmişler. Kaç çiçek var? Bunlara üçgül denirmiş.

19. Sayfa: Evet arılar uçuyor. Yine çiçek açmış ağaçların yanına gelmişler. Kaç ağaç var sayalım mı? Evet saydık ve sekiz ağaç varmış. Sence ne ağacı olabilirler?
    
    
20. Sayfa: Bunar ne olabilir sence? Yediğin bir şeye benziyor mu? Bak bunların içinde bezeyeler var ve bu da bezelye olmadan önceki çiçek hali. Arılar ne kadar çok bitki biliyor değil mi?

21. Sayfa: Ne görüyorsun? Arılar lalelere konmuş. Laleler teşekkür etmiş çünkü arılar başka yerlerden topladıkları polenlerden onlara da veriyormuş ki büyüyüp çoğalsınlar. Okuyalım bakalım arılar ve laleler neler konuşmuş. Bir de sayalım mı kaç lale varmış?

22. Sayfa: Arılar galiba geri dönmüş. Sence ne anlatıyor olabilirler?

23. Sayfa: Çocuklar da kendi aralarında konuşuyorlar. Sen de onlarla beraber olsana ne anlatırdın onlara? Baak burada arı bir şeyin üstünde dolaşıyor. Daha önce görmüş müydün? Evet kahvaltıda da yediğimiz bal peteği.

24. Sayfa: Arılar çalışıyorlar. Sence bitkileri böyle dolanmazlarsa neler olabilir?

25. Sayfa: Bak çocuğun yanına arı gelmiş. Sanırım Zeynep Hanım Özay’ı çağırıyor. Sence nereye çağırıyor olabilir?

26. Sayfa: Vay canına ne kadar büyük bal petekleri? Sen daha önce gördün mü? Bu bal peteklerinden kaç tane varmış sayalım mı? Arılar ne kadar çalışkanlar.
    
    

27. Sayfa: Burada da ne kadar çok bal var kavanozlarda. Sence bu makineyi nasıl kullanıyorlardır?

28. Sayfa: Artık okul gezisinin sonuna gelmişler galiba. El sallıyorlar.

29. Sayfa: Zeynep Hanım bal hediye ediyor galiba. Ne kadar güzel. Sen de bal yemeyi sever misin? Bir minik arı da Şermin’in yanına gelmiş ona bir şeyler mi anlatıyor acaba? Neler hissediyordun şu anda? Kitap sana ne düşündürdü?

✓         Anneden çocuğa, “Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu

(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz)

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu

Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu

Kitabın Adı: