Örnek Kitap Okuma Rehberi - 12

HAYDİ SAYALIM AĞAÇLAR

Yazan: Alison Formento

Resimleyen: Sarah Snow

Çeviri: Ayşe Şirin Okyayuz

Yayınevi: 1 Milyon Kitap Yayınları

Hedef Sesbirim: /K/

Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Köşe, kutu ve küçücük kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır).

OKUMA ÖNCESİNDE:

✓      Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.

✓      Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde annenin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse annenin karşısına da oturabilir.

✓      Annenin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.

✓      Anne çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Annenin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

·        Resimde neler görüyorsun?

·        Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?

·        Sen ağaçların etrafında başka hangi hayvanları görmüştün?

·        Ağaçları sever misin?

·        Doğada ne yapmayı seversin?

·        Bir ağacın nasıl dikildiğini daha önce izledin mi?

·        Hangi tür ağacın olsun istersin?

·        Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?

(Not: Anneye, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).

✓      Annenin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.

✓      Annenin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir.

OKUMA SIRASINDA:

✓      Annenin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki kedi resmi gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.

✓      Çocuğun verdiği cevapların anne tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan kedi cevabı geldiyse “Evet bu bir ağaç” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.

✓      Tüm süreçte anneden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.

✓      Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan ağaç cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet çocuk bir ağaca sarılmış.” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.

✓      Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;

·        İlkokulun arkasında arkadaşı olmayan kim?

·        Kitapta geçen tüm canlılar nerede özgürce ve güvende yaşıyordu?

·        Çam ağaçları ne zaman yemyeşillerdi?

·        Kemal öğretmenin sınıfı neden başka ağaçlar dikmeye karar vermişti?

·        Ağaçlar nasıl bir temizlik yapıyordu?

·        Fidanları ne yapıp dikmişlerdi?

✓      Anneden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Herkes dev ağaca baktı. Ağaç da …(yapraklarını)… salladı.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.

✓      Annenin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.

✓      Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi anneden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan kabuk kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime sincap kelimesi ise sincapların ağaç dallarında göründüğü sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından kabuk ve sincap kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.

Örnek sorular;

·        Sincaplar ne yemeyi sever biliyor musun?

·        Daha önce sincap gördün mü?

·        Hiçbir ağacın kabuğuna dokundun mu?

·        Ağaç kabuklarına dokunduğunda nasıldır? Dış özelliğini bana tarif eder misin? şeklinde olabilir.

✓      Anneden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Ağaç neredeydi?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.

✓      Anneden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen bir yerde tek kalsan ne yapardın?” şeklinde sorular sorması beklenir.

               OKUMA SONRASI

✓      Annenin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.

✓      Annenin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

·        Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?

·        Osman Bey neden hayvanları sevmeyi bırakmıştı?

·        Efe’nin köpeğinin adı neydi?

·        Pervane Hanım Osman Bey’i kimin yardımıyla buldu?

·        Kitapta köpekten başka hangi hayvanlar vardı?

·        Osman Bey ayağı iyileştikten sonra ne yaptı?

·        Bulut ve yavruları evlerinin yolunu nasıl buldu?

·        Osman Bey neden bahçesine duvar örüyordu?

·        Bu konseri neden yapmak istediler?

·        Bulut neden Osman Bey’in terliğini Pervane Hanım’a götürdü?

·        Sen de bir hayvan sahiplenmek ister misin? şeklinde olabilir.

1.     Sayfa: Aa, ben burada birçok ev görüyorum. Sence burası bir şehir mi kasaba mı? Bak okul otobüsü? Daha önce görmüş müydün?

2.     Sayfa: Buradaki bu tabelaları biliyor musun? Bunlar dur işareti ve görünce bu işareti arabalar durup etrafı kontrol ederek geçiş yaparlar. Ağaca bak, sence neden adece bir ağaç var?

3.     Sayfa: Bak burada öğretmen ve öğrencileri var. Sence ne yapacak olabilirler. Elindekinin adını biliyor musun? Sen de daha önce fidan diktin mi?

4.     Sayfa: Burada ne yapıyor olabilirler? Ağaçları sever misin sen de?

5.     Sayfa: Bak, burada bir kuş var. Ama bu kuş sokakta gördüklerinden farklı değil mi? Sen adını biliyor musun? Gündüz hiç gördün mü?

6.     Sayfa: Örümceklere bak, kaç tane örümcek var. Daha önce örümcek ağı gördün mü?

7.     Sayfa: Ağaçların dallarındaki bu hayvanları tanıyor musun? Ne yapıyorlar sence? Daha önce hiç ağaca çıktın mı sen de?

8.     Sayfa: Bak, bu pembe elbiseli kız Osman Bey’in yanına bir kedi getirmiş, sence hoşuna gitmiş mi? Yine çok renkli bir sokak, en sevdiğin bir bina var mı?

9.     Sayfa: Bu kuşların adını biliyor musun? Bülbül denir ve çok güzel öterler.

10.  Sayfa: Aa, tırtıllar ne kadar sürprizli değil mi? Onların sonrasında kelebeğe dönüştüğünü biliyor muydun? Kelebekler hakkında ne düşünüyorsun?

11.  Sayfa: Karıncalara bak, onların çok çalışkan olduğunu biliyor muydun? Küçük oldukları için ağacın yapraklarında gezinebiliyorlar. Sen de karınca gibi olmak ister miydin?

12.  Sayfa: Bu sayfadaki hayvanları biliyor musun? Daha önce gördüğün bir yer oldu mu?

13.  Sayfa: Bunlara çekirge deniyor. Hangi renkteler? Bacakları nasıl? Sence çekirgeler nasıl hareket ediyorlardır?

14.  Sayfa: Evet bunlar da sinek. Sinekler nasıl ses çıkarıyordu?

15.  Sayfa: Ne kadar güzel renkleri var! Sen hatırlıyor musun bu böceklerin adını? Şarkısını beraber söyleyip hatırlayalım mı? (Uğur böceği annen sana terlik pabuç alacak. Ebeveyn biliyorsa veya başka bir şarkı biliyorsa bu hayvan ile ilgili söylenebilir.)

16.  Sayfa: Solucanlara bak, sence başka nerede yaşayabilirler? Onlar neyle besleniyor olabilir?

17.  Sayfa: Ayy kızın kafasına tatlı bir yaprak bırakmış ağaç. Ağaç ne kadar yüksek değil mi? Sen de kocaman bir ağaç gördün mü?

18.  Sayfa: Sence Bulut ve yavruları ormanın derinliklerinde korkmuşlar mıdır? Sence mahallelerine geri yolu bulabilecekler mi?
 

19.  Sayfa: Ali nasıl görünüyor? Ağaca böyle dikkatli bakıp ne düşünüyor olabilir? Öğretmen bir soru sormuş. Sen ağaçlar hakkında ağaca yaslasan kulaklarını ne duymuş olabilirdin?

20.  Sayfa: Burada ne görüyorsun? Bu yerde görünen ne sence? Gölgeler serin mi sıcak mı olur?

21.  Sayfa: Ağaçların görevlerini biliyor musun? Neden önemli olabilirler?

22.  Sayfa: Kemal öğretmenin elindekilerin ne olduğunu biliyor musun? Onları sincaplar yemeyi çok sever. Hatırladın mı? Sincapları daha önceki sayfalarda da görmüştük değil mi?

23.  Sayfa: Bu ağaçların isimleri ne olabilir? Sen de bu çocuklar gibi farklı ağaç türleri sayabilir misin? Çocuğun elindeki meyve nerede yetişiyor olabilir, biliyor musun?

24.  Sayfa: Daha önce Özkan’ın bahsetmiş olduğu ağaç evi duydun mu? Nasıl bir şey olabilir? Daha önce şiir duymuş muydun? Seninle kitap okuduktan sonra bakalım ister misin?

25.  Sayfa: Bak Özkan’a bize el sallıyor. Senin ağaç evin olsa nasıl olurdu?

26.  Sayfa: Burası ne olacak dersin? Oturmuş olduğun ev nasıl peki? Apartmanda mı yoksa ahşap bir evde mi oturmak isterdin?

27.  Sayfa: Bak babası ve Sevil banka oturmuş. Bankı neyden yapmış sence? Evet ahşaptan. Ağaçlar sayesinde. Özkan’da kaleminin öyle olduğunu söylemiş ya peki sen ne örnek verebilirsin?

28.  Sayfa: Ağaçların önemini anladın mı? Kemal öğretmen burada ne için hazırlamış sence? Evet önemli olan ağaçları çoğaltmak için burada.

29.  Sayfa: Çocuğa bak ağaca sarılmış. Sence neden sarılmış?

30.  Sayfa: Bak herkes bir işin ucundan tutmuş. Sen de iş birliği yapıyor musun? Arkadaşlarınla ağaç dikmek ister misin peki? Bu çocuğun elindeki aletin adını biliyor musun? Onunla toprağı kazıyor değil mi?

31.  Sayfa: Sence kaç ağaç dikmişlerdir? Sen olsan kaç tane ağaç dikmek isterdin?

32.  Sayfa: Bak çocuklar diktikleri yavru fidanlara bakıyorlar. Büyüyüp kocaman ağaçlar olacaklar. Bu sayfada kaç tane var?

33.  Sayfa: Burada kaç tane var peki?

34.  Sayfa: Ece’ye bak ağacı selamlıyor galiba vedalaşıyor. Artık ağaç da yalnız değil, değil mi? Sen yalnızlığı mı seversin yoksa arkadaşlarınla olmayı mı? Çocukların yapmış olduğu bu davranış sana ne hissettirdi?

✓      Anneden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu

(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz)

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu

Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu

Kitabın Adı: