Örnek Kitap Okuma Rehberi - 3

DOĞAYI SEVİYORUM

Yazan: Doğa Rutkay Kamal

Resimleyen: Banu Önal

Yayınevi: Nema Basım Yayın San. ve Tic. Ltd. Şti.

Hedef Sesbirim: /G/

Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Güneş, gökyüzü kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır).

OKUMA ÖNCESİNDE:

✓         Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.

✓         Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde ebeveynin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse ebeveynin karşısına da oturabilir.

✓         Ebeveynin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.

✓         Ebeveyn çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Ebeveynin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Resimde neler görüyorsun?

●      Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?

●      Bildiğin hayvanları söyler misin?

●      Doğayla ilgilenmeyi sever misin?

●      En çok hangi çiçeği seversin?

●      Daha önce hiç doğayla ilgili kitap okudun mu?

●      Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?

Kapak: Bu sayfada en çok hangi rengi görüyorsun? Evet yeşil. Yeşil rengi sana neleri hatırlatıyor? Dairenin merkezinde büyük ve yeşil ne görüyorsun? Evet ağaç. Günlük hayatında ağaçları nerelerde görüyorsun? Bu gördüğün ağaçlar bu sayfadakine benziyor mu? Benzemiyorsa farkları nedir?Ağacın altında ne görüyorsun? Evet bir kız. Kız ne yapıyor? Evet kitap okuyor. Kızın okuduğu kitabın rengi ve ismi nedir? Evet mavi renkli ve ismi “Dünyamız” Sence bu kitabın içinde ne anlatılıyor olabilir?

(Not: Ebeveyne, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).

✓         Ebeveynin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.

✓         Ebeveynin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir.

 OKUMA SIRASINDA:

✓         Ebeveynin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasında yerde bulunan resim gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.

✓         Çocuğun verdiği cevapların ebeveyn tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuğa doğru geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.

✓         Tüm süreçte ebeveynden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.

✓         Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kar cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet Çocuklar ve köpeğin üstünde bulundukları zemin karla kaplı” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.

✓         Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;

●      Bu sayfada hangi hayvanı görüyorsun?

●      Kuş hangi renklerle çizilmiş?

●      Kız ve kedi ne yapıyorlar?

●      Kız neyin üzerinde oturuyor?

●      Kızın üzerinde olduğu şey nedir ve hangi renkte?

●      Gökyüzünde kaç tane kuş var?

✓         Ebeveynden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Attığınız her adımla karı ezer ve arkanızda…(ayak)… izlerinizi bırakırsınız.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.

✓         Ebeveynin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.

✓         Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi ebeveynden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan doğa kelimeleri ile ilgili konuşup, kelimeleri hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir.  Yeni öğretilecek kelime kedi kelimesi ise kızın ve kedinin olduğu sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından doğa ve kedi kelimeleri ile ilgili sorular sorması beklenir.

Örnek sorular;

●      Doğaya ait hangi unsurları görüyorsun?

●      Hiç kedi sevdin mi?

●      Kedi ve kız ne yapıyorlar?

●      Evinde kedi beslemek ister miydin?   şeklinde olabilir.

✓         Ebeveynden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Kız balonla ne yapıyordu?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.

✓         Ebeveynden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Sen doğada nasıl vakit geçirmek isterdin? Arkadaşlarınla mı vakit geçirmek isterdin?” şeklinde sorular sorması beklenir.

OKUMA SONRASI

✓         Ebeveynin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.

✓         Ebeveynin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

●      Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?

●      Kızın doğayı sevme nedenleri nelerdi?

●      Kız yıldızların altında ne yapmaktan hoşlanıyordu?

●      Kız ninniler hakkında ne diyordu?

●      Kız doğada ne tür aktiviteler yapıyor?

●      Sen ne tür aktiviteler yapmak isterdin?

●      Kiminle yapmak isterdin?

●      Bu kitap boyunca hangi hayvanı en çok gördün?

●      En çok sevdiğin hangisiydi?

1. Sayfa: Hangi hayvanı görüyorsun? Evet kelebek. Kelebekler nasıl haraket ederler? Evet uçarak. Uçsak nasıl olurdu? (Ellerini kanat şeklinde yapar). Nerelere uçalım? Kelebeğin kanatlarında neler görüyorsun? Evet mavi yuvarlaklar. Kaç tane var? 1,2…18 Kelebek hangi renk? Bu kelebek sen olsan nerelere uçardın?

2. Sayfa: Bu sayfada ne görüyorsun? Kız elini neye doğru uzatmış? Evet güneş. Sen de güneşe dokunabilmek ister miydin? Dokunsak ne hissederik acaba? Kız ve güneşin arkasında ne var?

3. Sayfa: Bu sayfada kız ne yapıyor? Kız neye sarılıyor? Evet güneşe. güneşin yüz ifadesi nedir? Evet gülümsüyor. Gerçek hayatta sende güneşin bir suratı olmasını ister miydin? Sence yağmurlu veya karlı havalarda güneşin suratı nasıl olurdu? Kızın üzerinde durduğu şey nedir? Evet yatak. Yatağının kenarında yerde duran oyuncak ne? Oyuncak ne renk?

4. Sayfa: Burda hangi hayvan var? Evet bir kuş. Kuş hangi renk? Evet mavi. En sevdiğin hayvan neydi? Niye seviyorsun onu? Sabahları ne yapmaktan hoşlanırsın?

5. Sayfa: Burda hangi hayvan var? Evet uğurböceği. Uğur böcekleri bize şans getiriyor.  Bu uğur böceği hangi renk? Evet kırmızı ve siyah. Kanatlarında kaç tane siyah benek var? Hadi beraber sayalım 1,2,3…14

6. Sayfa : Buradaki kız ne yapıyor? Evet ağaca tutunmuş. Aa nasıl durabiliyor orada? Kızın kıyafteleri neler ve hangi renk?

7. Sayfa: Burada hangi hayvan var? Evet kuş. Kuş hangi renklerle çizilmiş? Evet mor ve turuncu. Kuşla ilgili garip bir şey fark ettin mi? Evet gözleri farklı büyüklükle. Hangi göz daha büyük? Sağdaki mi soldaki mi? Hiç gözleri böyle olan bir kuş gördün mü?

8. Sayfa: Bu sayfada hangi hayvanı görüyorsun? Evet kedi. Kız ve kedi ne yapıyorlar? Evet çimenlerde yatıyorlar. Çimenlerin üstünde yatmak ne güzel. Şimdi çimenlerin üstünde yatsak nasıl hissederdik acaba?

9. Sayfa: Bu sayfada hangi hayvanı görüyorsun? Evet kuş. Kuş hangi renklerde? Evet mor ve turuncu. Evinde kuş beslemek ister miydin? Kuş beslesek neler yapardı? Ne renkte bir kuş olsun isterdin? Nasıl bir kuş?

10. Sayfa: Kız ne yapıyor? Kızın üzerinde olduğu şey nedir ve hangi renkte? Evet kağıttan uçak. Kağıttan uçak yapalım mı?

11. Sayfa: Hangi hayvan var? Evet köpek. Köpekleri sever misin? Kimin evinde köpeği var? Senin olsa nasıl bir köpeğin olsun isterdin?

12. Sayfa: Ne görüyorsun? Gökyüzünde kaç tane kuş var? 1,2,3..8 Ben de gökyüzüne bakıp hayaller kurardım.  Acaba gökyüzü sonsuza kadar gidiyor mu yoksa bir yerde bitiyor mu?

13. Sayfa: Burada hangi hayvan var? Evet arı. Arı hangi renklerde? Evet sarı, mor ve siyah. Arı üzerinde kaç tane siyah çizgi var? Evet 2 tane. Arılar nasıl ses çıkarır? Evet vızz vızz Hiç arı sokan birisini gördün mü? Arılar bal yapıyor biz de yiyoruz.

14. Sayfa: Ne görüyorsun? Kız neye tutunmuş? Evet balona. Balon hangi renk? Evet kırmızı. Hiç balon tuttun mu? Balon bizi uçurabilir mi? Balonla uçabilsen nereye giderdin?

15. Sayfa: Burada ne var? Evet kelebek. Kelebek hangi renk? Evet yeşil. Bir çiçek görüyor musun? Hangi renk? Evet beyaz. Acaba biz seninle hiç beyaz çiçek gördük mü? Onlara üfleyince nasıl uçuyor biliyor musun? İşte böyle (canlandırır).

16. Sayfa: Kız ne yapıyor? Elinde ne var? Evet balon. Balon hangi renk? Bu kız balonuyla beraber daha önce ne yapıyordu? Evet uçuyordu. Rüzgarlı havaları sever misin? Niye?

17. Sayfa: Burada ne var? Evet kedi. Kediler nasıl ses çıkarıyordu? Evet miyav. Kedi ne yapıyor? Evet esniyor. Hiç kedi sevdin mi? Severken nasıl sesler çıkarıyorlar? Dikkatli olmamız lazım bazen kediler tırmıklayabiliyorlar.

18. Sayfa: Kız neyin üzerinde oturuyor? Evet ayın. Bu şekildeyken aya ne deniyor biliyor musun? Hilal. Ayın hangi şekli daha güzel? Hilal mi tam ay mı? Hadi ikisini de çizelim. Niye? Aya gitsek gerçekten böyle oturabilir miydik? İster miydin?

19. Sayfa: Ne görüyorsun? Kız ne yapıyor? Evet şarkı söylüyor. Şarkı söylemeyi seviyor musun? En sevdiğin şarkı ne?Hadi o şarkıyı söyleyelim. Hangi hayvan var? Evet baykuş. Hangi renk? Evet turuncu.

20. Sayfa: Ne görüyorsun? Kaç tane yıldız var? 1,2,3…13. Bu akşam yıldızlara bakalım mı? Bu sayfanın diğer sayfadan farkı ne ( o sayfayı tekrar gösterir)? Kitapta başından beri gündüz vaktiyken son üç sayfada gece var.

21. Sayfa: Hangi hayvan var? Evet Kelebek. Kelebek hangi renk? Evet yeşil. Bu sayfaya kadar gördüğümüz kelebeklerden hangisini en sevdin? Niye?

22. Sayfa: Ne görüyorsun? Buna benzer bir çizim vardı, daha önce neredeydi? Evet kapak fotoğrafıydı. Kapak fotoğrafındaki çizim ile bu çizim arasındaki fark ne? Evet kapakta gündüzdü ve kız ağacın altındaydı, burada ise gece.

23. Sayfa: Hangi hayvan var? Evet kedi. En sevdiğin ninni ne? Niye?

24. Sayfa: Anne ve kızı ne yapıyor? Evet beraber kitap okuyorlar. Tıpkı bizim gibi. Peki başka annenle/babanla ne yapmayı seviyorsun?

25. Sayfa: Doğayı seviyor musun? Ben çok seviyorum. Ormana gidince çook mutlu oluyorum. Ormana gidince ne yapalım?

26. Sayfa: Ne görüyorsun? Kaç tane çiçek var?  Renkleri neler? Evet iki çiçek var turuncu ve pembe renkliler. En sevdiğin çiçeğin rengi nedir? Kaç tane kelebek var ve renkleri nedir? Evet iki kelebek var pembe ve turuncular. Birisine çiçek almak ne kadar güzel bir şey! Birisi sana çiçek alsa ne hissederdin?

27. Sayfa: Hangi hayvanı görüyorsun? Evet kuş. Bu kitap boyunca hangi hayvanı en çok gördün? En çok sevdiğin hangisiydi?

✓         Ebeveynden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu

(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz)

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu

Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu

Kitabın Adı: