Örnek Kitap Okuma Rehberi - 2

SEZEN AKSU’DAN EFE İLE BULUT

Yazan: Sezen Aksu

Hikayeleştiren: Sibel Algan - Gizem Çiçek

Resimleyen: Serap Deliorman

Yayınevi: 1 Milyon Kitap Yayınları

Hedef Sesbirim: /K/

Hedef sesbirim ile başlayan sözcükler çocuğa okunur. (Köşe, kutu ve küçücük kelimelerinin başlangıç seslerine vurgu yapılır).

OKUMA ÖNCESİNDE:

✓      Kitap okunacak ortamda çocuğun dikkatinin dağılmasına neden olacak çevresel uyaranların bulunmamasına, tuvalet ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmiş olmasına özen gösterilir.

✓      Çocuğun, kitabın resimlerini rahatlıkla görebileceği şekilde ebeveynin kucağında ya da yanında bir oturma düzeni sağlanır. Çocuk isterse ebeveynin karşısına da oturabilir.

✓      Ebeveynin çocuğa hikâyeyi dinleme ve konuşmaya istekli bir ortam yaratıp yaratmadığına dikkat edilir.

✓      Ebeveyn çocukla beraber kitabın önce ön kapağı daha sonra arka kapağını inceler. Kitabın kapağındaki resimlemeler ve karakterler hakkında konuşmasına fırsat verir. Ebeveynin çocuğa kitabın konusu, karakterleri hakkında sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

·        Resimde neler görüyorsun?

·        Kitabın kapağında hangi hayvanları görüyorsun?

·        Bildiğin hayvanları söyler misin?

·        Hayvanları sever misin?

·        En çok hangi hayvanı seversin?

·        Bir çiçeğin nasıl sulandığını izledin mi?

·        Hangi tür çiçeğin olsun istersin?

·        Sence bu öyküde ne anlatılıyor olabilir?

(Not: Ebeveyne, soruların hepsini ilk seferde sorma zorunluluğunun olmadığı, her okumada farklı sorular sorulabileceği, çocuğun dikkat ve ilgi süresini takip etmesi önerilir).

✓      Ebeveynin kitabın adı, yazarları, çevireni ve yayınevini, parmak ile göstererek çocuğa okuması beklenir.

✓      Ebeveynin çocuktan hikâye ile ilgili tahminlerini aldıktan sonra dikkatlice dinlemesini isteyip, çocuğun duyabileceği bir ses tonuyla okumaya başlaması istenir.

OKUMA SIRASINDA:

✓      Ebeveynin, hikâye okuma aşamalarından hikâyeyi başlatma sorusu ile okumaya başlaması beklenir. Kitabın ilk sayfasındaki kedi resmi gösterilerek “Bu nedir?” sorusunun sorulması buna örnek verilebilir.

✓      Çocuğun verdiği cevapların ebeveyn tarafından değerlendirilmesi beklenir. Örneğin; çocuktan kedi cevabı geldiyse “Evet bu bir kedi” şeklinde geribildirimde bulunması, çocuğun cevabı doğru değilse yeni sözcükler öğrenebilmesi için başka destekleyici bilgiler vermesi beklenir.

✓      Tüm süreçte ebeveynden, çocuğa konuşması ve kendini yeterince ifade edebilmesi için zaman tanıması, sabırlı, hoşgörülü olması ve cesaret verici olması beklenir.

✓      Genişletme aşamasında çocuktan gelen cevapların genişletilerek geribildirimde bulunması beklenir. Örneğin; çocuktan kedi cevabı geldiyse kullandığı ifadelerin genişletilerek “Evet Pervane Hanım’ın üzerinde sarı bir kedi var” ifadesine benzer bir ifade kullanması beklenir.

✓      Hikâyeyi okuma sürecinde hikâye başlatma tekniklerinden 5N 1K sorularını sorması, çocuğu desteklemesi ve cesaretlendirmesi beklenir. Örnek sorular;

·        Kim ayakta duruyor?

·        Pervane Hanım nerede oturuyor?

·        Bulut ne zaman mahalleye geri döndü?

·        Osman Bey neden şaşırdı ve sinirlendi?

·        Arkadaşları Osman Bey’e nasıl bir şaka yapmış?

·        Bulut ne yapıp Osman Bey’i kurtardı?

✓      Ebeveynden hikâyeyi başlatma ve sürdürme tekniklerinden tamamlama ile ilgili örneklere ver vermesi beklenir. Örneğin; “Hayvanlar ise onu nerede görseler, hemen yanına gider, onunla oyun …(oynamak)…isterlerdi.” cümlesini çocuğun kitaba uygun tamamlaması istenir.

✓      Ebeveynin okuma sürecinde çocuğu açık uçlu sorular ile desteklenmesi beklenir. Örneğin; kitabın bol resimli ve dikkat çekici bir sayfasında “Burada neler görüyorsun?” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltip, çocuktan gördüklerini anlatmasını istemesi beklenir.

✓      Çocuğa yeni bir kelime öğretme sürecinde kelime ile ilgili sorulara yer vermesi, sözcüklerin anlamlarının resimler ve materyaller ile desteklenmesi ebeveynden istenir. Örneğin; yeni öğretilecek kelime olan köpek kelimesi ile ilgili konuşup, kelimeyi hecelemesi “k” sesine vurgu yapması ve ardından da çocuğa “haydi beraber heceleyelim” yönlendirmesi yaparak çocuğun tekrarlamasını sağlaması istenir. Yeni öğretilecek kelime yavru kelimesi ise Bulut ve yavrularının köşede göründüğü sayfa çocuğa gösterilerek resimle somutlaştırılarak anlatması istenir. Ardından köpek ve yavru kelimesi ile ilgili sorular sorması beklenir.

Örnek sorular;

·        Köpekler nasıl ses çıkarır biliyor musun?

·        Daha önce köpek gördün mü?

·        Hiç yavru sevdin mi?

·        Köpekler nasıl hayvanlar bana tarif eder misin? şeklinde olabilir.

✓      Ebeveynden, etkileşimli kitap okuma aşamalarından tekrarlatma aşamasına uygun sorular sorması istenir. Örneğin; “Bir önceki sayfada resimde neler görmüştük? Bulut ve yavruları nerdeydi?” şeklinde hatırlatma soruları olabilir.

✓      Ebeveynden çocuğun kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği sorular sorması istenir. Örneğin; “Senin çok sevdiğin bir hayvanın kaybolsaydı ne yapardın? Yardım ister miydin?” şeklinde sorular sorması beklenir.

OKUMA SONRASI

✓      Ebeveynin okuna hikâyeyi çocuğa özet olarak anlattırması beklenir.

✓      Ebeveynin hikâyenin okunmasının ardından çocuğa bazı sorular sorması beklenir. Örnek sorular;

·        Bu okuduğumuz kitabın adı neydi?

·        Osman Bey neden hayvanları sevmeyi bırakmıştı?

·        Efe’nin köpeğinin adı neydi?

·        Pervane Hanım Osman Bey’i kimin yardımıyla buldu?

·        Kitapta köpekten başka hangi hayvanlar vardı?

·        Osman Bey ayağı iyileştikten sonra ne yaptı?

·        Bulut ve yavruları evlerinin yolunu nasıl buldu?

·        Osman Bey neden bahçesine duvar örüyordu?

·        Bu konseri neden yapmak istediler?

·        Bulut neden Osman Bey’in terliğini Pervane Hanım’a götürdü?

·        Sen de bir hayvan sahiplenmek ister misin? şeklinde olabilir.

1.     Sayfa: Aa, ben burada iki tane evcil hayvan görüyorum, sen de görüyor musun? Peki bu hayvan hangi sesi çıkartır? Sen de gecen sokak kedilerini sever misin?

2.     Sayfa: Efenin yanakları yine kırmızı kesmiş değil mi? Aaa, peki Efe’yi takip eden hangi hayvan? Kaç tane var?

3.     Sayfa: Osman Bey biraz sinirli bir adam galiba, sence de öyle mi? Aa yanına iki tane kedi bir tane de köpek gelmiş! Sen ne isim koyardın bu üçüne?

4.     Sayfa: “ Sence de sokaklar sevimli hayvanlarla daha güzel olmuyor mu? Osman Bey neden bu hayvanları mahallesinde istemiyor sence?

5.     Sayfa: Bak, çok renkli bir sokakmış bu! Binaların rengini bana söyleyebilir misin? Efe’yi takip eden kuşlar yine gelmiş galiba, onları görebiliyor musun?

6.     Sayfa: Demek ki, Osman Bey kotu bir ani yüzünden mahallesindeki hayvanları istemiyormuş! Sence Osman Bey bu korkusunu yenebilir mi? Bak ne kadar yükseğe tırmanmış Osman Bey! Sende ağaçların dallarına tırmanabiliyor musun?

7.     Sayfa: Osman Bey’in arkadaşları ona iyi davranmamış değil mi? Bak, Osman Bey ağacın tepesinde çaresiz beklerken, arkadaşları yardım etmek yerine gülüyorlar! Sen orada olsaydın ne yapmayı tercih ederdin?

8.     Sayfa: Bak, bu pembe elbiseli kız Osman Bey’in yanına bir kedi getirmiş, sence hoşuna gitmiş mi? Yine çok renkli bir sokak, en sevdiğin bir bina var mı?

9.     Sayfa: Efe kalp dilini kullanarak hayvanlarla anlaşıyordu, sen kalp dilini kullanarak ne yapmayı seviyorsun? Sence de hayvanların duyguları var mi?

10.  Sayfa: Aa, sence de Osman Bey biraz kaba olmamış mı? Çocuklar da biraz üzülmüş sanki, sence de öyle mi? Sen hiç yavru kopek gördün mu?

11.  Sayfa: Efe’nin bir planı var galiba, bak çok neşeli gözüküyor! Sen Osman Bey'in bu bağrışması ardından ne yapardın?

12.  Sayfa: Bulutun yavrularını görüyor musun, ne kadar sevimliler! Kaç tane doğmuş bana sayabilir misin? Sence Efe nasıl hissediyor?

13.  Sayfa: Düşünebiliyor musun, Osman Bey bu yavru köpekleri hala sevmemiş! Sen Bulut’un yavrularını görseydin ne yapardın, sevinir miydin? Osman Bey de kendi balkonundan öfkeli bakıyor, evinin rengini bana söyleyebilir misin?”

14.  Sayfa: Aa, Osman Bey sence de çok kotu bir şey yapmadı mı? Kimin yavrularını kutuya koyuyor, hatırlıyor musun? Sence kopekler endişeli gözüküyor mu?

15.  Sayfa: Bulut ortalıkta neden yok, biliyor musun? Sence Efe ve Pervane ne yapacaklar? Bizim de mahalle kopeği kaybolduğunda hep birlikte arayışımızı hatırlıyor musun?

16.  Sayfa: Sen ne düşünüyorsun, sence de dostlar birbirini mutlaka bulur mu? Aa bak bu Efe’nin odası, sende de bu oyuncakların hiçbiri var mı?

17.  Sayfa: Efe’nin odasına biraz daha bakalım. Kitaplığında neler var, söyleyebilir misin? Aa, Efe galiba sporu seviyor, hangi spor dalı olduğunu tahmin edebilir misin? Senin de Efe gibi oyuncak hayvanin var mı?

18.  Sayfa: Sence Bulut ve yavruları ormanın derinliklerinde korkmuşlar mıdır? Sence mahallelerine geri yolu bulabilecekler mi?

19.  Sayfa: Ay da çıkmış, bak! Kaç tane kopek görüyorsun bu sayfada? Aksam ormanda yürürken başka hangi hayvanların sesini duyabilirsin, hiç bildiğin var mi?

20.  Sayfa: Senin de çok değer verdiğin hayvanin kaybolsaydı nasıl hissedersin? Kaybolduklarında ilk nereye bakardın?

21.  Sayfa: Osman Bey’in bu planları sence iyi mi? Sence hiç kotu hissediyor mudur Bulut ve yavrularını kaçırdığı için?

22.  Sayfa: Aa bak, Bulut ve yavruları mahalleye geri dönmüş! Geri dönüşlerine kim çok sevinecek sence? Peki kim hiç memnun olmayacak?

23.  Sayfa: Efe’nin yanakları yine kızarmış değil mi? Sende kopek severken hiç senin yüzlerini yaladılar mı? Aa, yoksa Efe’yi takip eden kuşları yine görebiliyor musun?

24.  Sayfa: Osman Bey düşmüş! Ne yaparken merdivenden düşmüş, hatırlıyor musun? Sence Bulut Osman Bey’i düşmüş halde gördükten sonra ne yapacak?

25.  Sayfa: Osman Bey kime pire torbası diye hitap ediyor? Kim onu kurtarmaya gelmiş? Sence Bulut olmasaydı, Osman Bey kurtulabilir miydi?

26.  Sayfa: Bak, Bulut Osman Bey’e yardım edebilmek için elinden gelen her şeyi yapmış, değil mi? Bulut sana terlikle gelseydi sence sen anlar mıydın?

27.  Sayfa: Aa, Osman Bey’in korkusu dem ki bir güzel anıyla uçup gitmiş! Bulut Osman Bey’e yaptıkları için sinirli kalmış mi sence? Pervane abla sence yardımsever bir insan mi?

28.  Sayfa: Sence herkes Osman Bey değişince daha mutlu oldu mu? Efe ve Pervane Abla’nın kucağında ne var? Arkadaki evin rengi nedir? Yoksa balkondan bakan Osman Bey mi?

29.  Sayfa: Aa Osman Bey’e bak sen! Artık o da mi hayvan sever olmuş? Bacağına tutunan bir kedi mi yoksa bir köpek mi?

✓      Ebeveynden çocuğa,“Hikâyeye başka bir isim verilse hikâyenin isminin ne olmasını isterdin?” sorusunu yöneltmesi istenir.

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Aşamaları Değerlendirme Formu

(Aşağıdaki değerlendirme kriterlerini Evet ya da Hayır olarak işaretleyebilirsiniz)

Etkileşimli Kitap Okuma Sürecindeki Konuşmayı Başlatma ve Sürdürme Tekniklerini Değerlendirme Formu

Etkileşimli Kitap Okuma Değerlendirme Formu

Kitabın Adı: